Στη βίλα του Μουσολίνι
(Ένας παράξενος Σεπτέμβριος)
του Γιώργου Χουλιάρα*
Ο φουτουρισμός ανήκει στο παρελθόν. Τώρα πια το μέλλον παραμονεύει στο παρόν. Νομίζοντας ότι έχουν ήδη συμβεί όσα ίσως συμβούν, δεν είναι άγνωστο το αύριο, αλλά το σήμερα. Οι αστρονόμοι ξανάγιναν αστρολόγοι. Με τα λόγια τους προϊδεάζουν για τη νομοθεσία των άστρων, λέγοντας ότι προλέγουν τι συνέβη στον ουρανό, ενώ πρόκειται για τεκμήρια τηλεσκοπίων. Μέσα μας ενσωματωμένη παραμένει η αστρική σκόνη που κατέπεσε σε έναν πλανήτη, που αποπλανήθηκε σε σταθερή τροχιά, αν και μάλλον θα προτιμούσε να είχε γίνει ένας αργόσχολος flâneur του διαστήματος όπως είχε ονειρευτεί.
Την Κυριακή ανεβήκαμε τις στροφές προς τον Προφήτη Ηλία. Σε ένα ξέφωτο σε ορεσίβιο δάσος, τρία αλπικής αρχιτεκτονικής συνεχόμενα κτήρια που είχαν κτιστεί στα τέλη της δεκαετίας του 1920, όταν το νησί ήταν στη δικαιοδοσία της φασιστικής Ιταλίας, συνδέθηκαν για να γίνουν ξενοδοχείο και εστιατόριο δίπλα σε μοναστήρι. Γλιστρώντας σε πευκοβελόνες συνεχίζεις να ανεβαίνεις προς το μισογκρεμισμένο συγκρότημα μέσα στα δέντρα, το οποίο οι Ιταλοί έχτισαν ως μια ακόμη βίλα για τον Ντούτσε, αν και ο Μουσολίνι δεν πρόλαβε ποτέ να το επισκεφτεί.
Προσοχή πού πατάτε, έλεγαν όσοι έβγαζαν φωτογραφίες σε εκείνους που έβγαιναν στους ρημαγμένους εξώστες, με την πανοραμική θέα προς τη θάλασσα και την κουπαστή να λείπει σε κρίσιμα σημεία. Πέρασα στο διπλανό κτήριο του εγκαταλελειμμένου συγκροτήματος και ανέβηκα προσεκτικά από φαγωμένα σκαλοπάτια προς τον τελευταίο όροφο, όπου δοκάρια εξείχαν από την οροφή. Και εδώ θα μπορούσαν οι παρτιζάνοι να κρεμάσουν ανάποδα τον Μουσολίνι και την Κλάρα. Μετά κοίταξα προς το νερό, που φέρνει ανθρώπους από τις απέναντι ακτές στην αγκαλιά είτε της κοινοτικής αλληλεγγύης είτε του ευρωπαϊκού φασισμού.
Συνεχώς παρόντες και απόντες οι πρόσφυγες διεμβόλιζαν τη συνάντηση, στις αρχές Σεπτεμβρίου στη Ρόδο, συγγραφέων από τη Βοσνία και τη Γερμανία, την Κύπρο ή τη Λιθουανία, το Μπαγκλαντές, την Τουρκία και την Ελλάδα. Δεν ήθελα να φύγω από τη χώρα μου πριν απειλήσουν ότι θα βιάσουν την αδελφή μου, είπε ο 25χρονος ιστολόγος. Με αναρτήσεις υπέρ των δικαιωμάτων των γυναικών και των άθεων στο blog του, είχε καταταγεί στις πρώτες θέσεις μεταξύ υποψηφίων για δολοφονία. Είδε να σκοτώνουν φίλους του. Μια δεκαετία νωρίτερα είχαν λιντσάρει τον πατέρα του για ένα βιβλίο όπου ασκούσε κριτική στους φανατικούς. Τώρα μαθαίνει γερμανικά στο Αμβούργο, ενώ αναζητά παραλληλισμούς για τη χώρα του και τον κόσμο στην Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων.
Έπειτα, όπως ένα παραμύθι, ακούστηκε μια ιστορία για το πώς έφτασε μια δασκάλα των γερμανικών, για να διδάξει τη γλώσσα των αδελφών Γκριμ στα μικρά κορίτσια ενός σπιτικού στο μεσοπολεμικό Σεράγεβο, όπου μια αρχαία ραπτομηχανή Singer ήδη τραγουδούσε. Αργότερα η συγγραφέας έδειξε φωτογραφίες εκείνης της εποχής, πολύ πριν μάθει και εκείνη γερμανικά, έχοντας μεταπολεμικά μεταναστεύσει στο Αμβούργο. Εστιατόριο που άνοιξαν με τον άντρα της χρεοκόπησε όμως όταν αφιερώθηκαν στην περίθαλψη προσφύγων που έρχονταν από τη Βοσνία στη διάρκεια του επόμενου πολέμου.
Μιλήσαμε για χώρες δικές μας και άλλων. Μιλήσαμε για την τύχη των συγγραφέων στην Τουρκία. Μιλήσαμε για τη Ρόδο που διαθέτει υψηλά προσόντα να ανακηρυχθεί πολιτιστική πρωτεύουσα της Ευρώπης, διακόσια χρόνια μετά την έναρξη του αγώνα της ανεξαρτησίας στην Ελλάδα. Τι είναι ξένο και τι είναι παράξενο; Βρίσκεται μέσα ή έξω μας. Ποιος είναι ξένος και ποιος είναι δικός μας;
Το παράξενο μέσα μας ήταν το θέμα διεθνούς συνάντησης που διοργάνωσε στις αρχές Σεπτεμβρίου 2016 η Ένωση Συγγραφέων Αμβούργου, σε συνεργασία με το Συμβούλιο Συγγραφέων & Μεταφραστών Τριών Θαλασσών (Αιγαίου, Βαλτικής και Ευξείνου Πόντου) και το Κέντρο Συγγραφέων & Μεταφραστών στη Ρόδο, που ιδρύθηκαν πριν από δύο δεκαετίες με πρωτοβουλία της Εταιρείας Συγγραφέων, ξένων ενώσεων συγγραφέων και του Δήμου Ρόδου. Εισηγήσεις στα αγγλικά θα συγκεντρωθούν σε τόμο που θα εκδοθεί το 2017 στη Γερμανία.
*Ο Γιώργος Χουλιάρας είναι Αντιπρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων και Αντιπρόεδρος του διεθνούς Συμβουλίου Συγγραφέων & Μεταφραστών Τριών Θαλασσών. Aναρτήθηκε και στο ΧΡΟΝΟΣ #39