Επιμέλεια έκθεσης: Χρύσα Δραντάκη & Χριστόφορος Μαρίνος
Το Πολιτιστικό Κέντρο «Μελίνα» του Δήμου Αθηναίων φιλοξενεί την έκθεση
«Αόριστες λεπτομέρειες», αφιερωμένη στον ποιητή και εικαστικό Μιχαήλ Μήτρα
(1944-2019). Η έκθεση πρωτοπαρουσιάστηκε την άνοιξη του 2023 στο Κέντρο
Τέχνης Τζόρτζιο ντε Κίρικο στον Βόλο, σε επιμέλεια της Χρύσας Δραντάκη και σε
διοργάνωση της Διεύθυνσης Πολιτισμού του ΔΟΕΠΑΠ-ΔΗΠΕΘΕ Δήμου Βόλου.
Εις μνήμην Μ.Μ.
Υπόσχεση δοθείσα την ημέρα της εκδημίας του για ένα αφιέρωμα στο έργο του, η
σκέψη επέστρεφε κάθε χρόνο με τον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης,
που ο ίδιος εμπνεύστηκε. Συνοδοιπόρος μου και ένθερμος υποστηριχτής της ιδέας
ήταν ο ιστορικός τέχνης-σημειολόγος Χάρης Καμπουρίδης, κοινός φίλος από τα τέλη
του 1980. Ήταν αυτός που με συνέδεσε με φίλους του Μιχαήλ Μήτρα, ποιητές,
συγγραφείς και εικαστικούς, για να συμβάλουν στο αφιέρωμα αυτό. Έτσι προέκυψε
άμεσα και η προτροπή του εικαστικού και ποιητή Κωστή Τριανταφύλλου και της
φιλολόγου Μορφίας Μάλλη για την αναζήτηση των έργων του που είχαν περιέλθει
στον αδελφό του θανόντος, Κωνσταντίνο Ρωμανό, πρόταση που έγινε αποδεκτή, με
τελική θετική κατάληξη την παρούσα έκθεση-αφιέρωμα στον Βόλο και στην Αθήνα.
Στην έκθεση παρουσιάζουμε ένα σύνολο έργων που καλύπτουν τη δημιουργική
πορεία του Μιχαήλ Μήτρα, μαζί με τα βιβλία του και πολύτιμο αρχειακό υλικό,
καθώς και υλικό προερχόμενο από φίλους, όλα ντοκουμέντα μιας ιδιαίτερης μορφής
επικοινωνίας μαζί του, μαρτυρίες μιας πολυσχιδούς προσωπικότητας. Δραστήριο
μέλος της πνευματικής ζωής στην Καβάλα, πολύ νέος ακόμη, στους κύκλους της
Θεσσαλονίκης και Αθήνας στη συνέχεια, με ουσιαστική συνεισφορά σε
πρωτοποριακά λογοτεχνικά περιοδικά, εμφανίστηκε στα γράμματα από τα μέσα της
δεκαετίας 1970. Επίσης, υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Ομάδας Οπτικής Ποίησης με
κύρια επιμελήτρια την ιστορικό τέχνης Λένα Κοκκίνη. Παρά την πολύμορφη
δραστηριότητά του στην Αθήνα και τη σχέση του με Βολιώτες της διασποράς,
διατηρούσε μια ιδιαίτερη σχέση με τη γενέθλια πόλη – ένας καημός τον διακατείχε
και ένα άκρατο ενδιαφέρον για το καλλιτεχνικό της γίγνεσθαι. Από τα τέλη της
δεκαετίας του 1980 και ως μέλος επιτροπών του Δήμου Βόλου την οκταετία 1990-
1998, συνέβαλε καθοριστικά και με πάθος ασίγαστο υποστήριξε τη δημιουργία
θεσμού για τον κορυφαίο ζωγράφο Τζόρτζιο ντε Κίρικο και τον αδελφό του Ανδρέα
(Αλμπέρτο Σαβίνιο), που κατέληξε στο μεγάλο αφιέρωμα του 1995, αλλά και την
ανάδειξη και προβολή της βολιώτικης πνευματικής δημιουργίας.
Ως μη αρμόδια να μιλήσω για το πρωτοπόρο λογοτεχνικό του έργο, προσωπικά
βλέπω μόνον εικόνες: όλα είναι εικόνα, το γράμμα, η λέξη, που άμεσα ή έμμεσα,
συνειρμικά και εννοιακά προκύπτουν ως ζωγραφικές αφηγήσεις. Άλλωστε, όπως
έλεγε και ο ίδιος σε συνέντευξή του: «…έχω επηρεασθεί περισσότερο από τις τέχνες
της εικόνας, παρά από την τέχνη του λόγου και μάλιστα του γραπτού…» (περ.
«Διαβάζω», 2/1982, τχ. 50). Φραστικά σπαράγματα, αινιγματικά, δυσανάγνωστα ή
μη αναγνώσιμα, μετατρέπονται σε χειρονομιακές ραφές-γραφές, δηλωτικά μιας
υπαρξιακής εγρήγορσης, ανατρεπτικής αναταραχής, ως περιστατικά της σύγχρονης
κατακερματισμένης πραγματικότητας. Εικόνες ανεικονικές, που ένα νήμα, ο μίτος,

τις συνδέει με τα πρωτογενή υλικά της μητέρας για να απεικονίσουν τη μοναχικότητα
και την εμμονική συνέπεια και πίστη στην υπέρβαση των συμβατικών ορίων.
Χρύσα Δραντάκη

Ο Μιχαήλ Μήτρας γεννήθηκε το 1944 στον Βόλο. Ήταν ποιητής, πεζογράφος,
εικαστικός και παραγωγός εκπομπών λόγου του Τρίτου και Πρώτου Προγράμματος
της ΕΡΤ το 1983-2003. Παρακολούθησε νομικά στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και
ραδιοσκηνοθεσία στο City Literary Institute του Λονδίνου. Εργάστηκε στο ελληνικό
τμήμα του BBC. Εκτός από τις εκδόσεις των βιβλίων του και τις δημοσιεύσεις σε
λογοτεχνικά περιοδικά, εξέθεσε «οπτικά ποιήματα» σε ατομικές και ομαδικές
εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, ως μέλος της Ομάδας Οπτικής Ποίησης.
Έργα του υπάρχουν στη Δημοτική Συλλογή Βόλου και στο Εθνικό Μουσείο
Σύγχρονης Τέχνης και έχουν παρουσιαστεί σε ομαδικές εκθέσεις στην Πινακοθήκη
του Δήμου Αθηναίων, στην Ελληνοαμερικανική Ένωση, στο ΕΜΣΤ, στο πλαίσιο του
προγράμματος «Πάτρα Πολιτιστική Πρωτεύουσα 2006» και σε ιδιωτικές αίθουσες
τέχνης. Επί πολλά χρόνια εργάστηκε στην ιστορική γκαλερί «Ώρα». Συνεργάστηκε
στη σύνταξη της ετήσιας έκδοσης «Χρονικό» (εκδ. Ώρα) και των περιοδικών «Σήμα»
και «Ρεύματα». Υπήρξε μέλος του διοικητικού συμβουλίου της Εταιρείας
Συγγραφέων το 2001-2003 και μέλος του Κύκλου Ποιητών. Κείμενά του έχουν
μεταφραστεί στα αγγλικά και γαλλικά. Δημοσίευσε τις ποιητικές συλλογές: «Το
άλλοθι της περι-γραφής», ιδιωτική έκδοση, 1976· «Ασταθές πεδίο», Αιγόκερως,
1984· «Η τελευταία εικόνα του κόσμου», Αιγόκερως, 1987· «Η παράδοξη οικειότητα
του αγνώστου», Δελφίνι, 1997· «Διακριτικές μεταβολές», Απόπειρα, 2004.
Δημοσίευσε επίσης τα πεζά: «Φανταστική νουβέλα», ιδιωτική έκδοση, 1972·
«Αστική τοπιογραφία», Αιγόκερως, 1982· «Αόριστες λεπτομέρειες», Απόπειρα,
1990· «Μηχανή αναζήτησης», Νεφέλη, 2008. Στον Μήτρα οφείλεται η αρχική ιδέα
του εορτασμού της 21ης Μαρτίου, πρώτης ημέρας μετά την εαρινή ισημερία, ως
Παγκόσμιας Ημέρας Ποίησης. Πέθανε το 2019 στη Νέα Μάκρη Αττικής.