ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ


ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ

Σπούδασε Γαλλική Φιλολογία στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο της Θεσσαλονίκης.

Εργάστηκε σε εφημερίδες, στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, έγραψε σενάρια για τηλεοπτικά ντοκιμαντέρ και το σενάριο για την ταινία του Παντελή Βούλγαρη Όλα είναι δρόμος σε συνεργασία με τον σκηνοθέτη.

Διεύθυνε την εφημερίδα Θεσσαλονίκη και τα περιοδικά Θ-97 (Βραβείο Ιπεκτσί) Τάμαριξ, Χίλια Δέντρα, Πανσέληνος (της εφημερίδας Κυριακάτικη Mακεδoνία) που τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό βραβείο European Award News Paperdesign 2000.

 Πληροφορίες: 
Όνομα:  ΓΙΩΡΓΟΣ
Επίθετο:  ΣΚΑΜΠΑΡΔΩΝΗΣ
Εργογραφία: 

Μάτι φώσφορο, κουμάντο γερό, διηγήματα, Θεσσαλονίκη, Ιανός 1989. Αθήνα, Καστανιώτης 1992. Σελ. 121. ISBN: 960-03-0914-0
Η ψίχα της μεταλαβιάς, διηγήματα, Θεσσαλονίκη, Τραμ 1990.
Η Στενωπός των Yφασμάτων, διηγήματα, Καστανιώτης 1992. Σελ. 112. ISBN: 960-03-0912-4
Πάλι κεντάει ο στρατηγός, διηγήματα, Καστανιώτης 1996. Σελ. 132. ISBN: 960-03-1726- 7
Ακριανή λωρίδα - Η ψίχα της μεταλαβιάς, διηγήματα, Καστανιώτης 1998. Σελ. 97. ISBN: 960-03-2079-9
Γερνάω επιτυχώς, μυθιστόρημα, Κέδρος 2000. Σελ. 233. ISBN: 960-04-1857-8


Μεταφράσεις

Στα γερμανικά

Επιλογή 19 διηγημάτων από τις τρεις πρώτες συλλογές με γενικό τίτλο Der Staatsanwalt im Nebel (0 εισαγγελέας εν ομίχλη) Romiosini, 1998, Σελ 138. ISBN: 3-929889-21-8
Griechische Erzahlungen, Ανθολογία, Insel Verlag, Franfurt am Main und Leipzig, 1991 ISBN: 3-458-16196-1
Το διήγημα «Pater Loukas der Geringsten einer» («Πάτερ Λουκάς ελάχιστος») από τη συλλογή Μάτι Φώσφορο κουμάντο γερό. Griechische Erzahlungen, Ανθολογία, DTV, 1993, ΙSBN: 3-423-11692- 7
Το διήγημα «Das Vipernwasser» («Τo ασπιδόνερο») από τη συλλογή Μάτι Φώσφορο κουμάντο γερό, Saloniki Erzahlt, ανθολογία, εκδόσεις Romiosini, ISBN: 3-923 728-38-7
Το διήγημα Das ausgerichete Stilett («Ζυγισμένο στιλέτο») από τη συλλογή Μάτι Φώσφορο κουμάντο γερό.

Στα αγγλικά

Στο περιοδικό Μοndο Greco, Νο 4, Fall 2000, ISSN: 0891-7213, το διήγημα «Madame Soso takes a stroll» («Η κυρία Σωσώ θα βγει βόλτα«} από τη συλλογή Πάλι κεντάει ο στρατηγός.

Στα γαλλικά

Περ. Desmos (Le Lien) 2, Φθινόπωρο 2000, ISBN: 2-911427 -16-5, το διήγημα «Le pharmacien dans le jardin» («Ο φαρμακοποιός στον κήπο») από τη συλλογή H Στενωπός των Υφασμάτων.

Στα ολλανδικά

Ga de klokken Iuiden, ανθολογία, επιμέλεια Hero Hokwerda, εκδόσεις Meulenhoff, Aμστερνταμ 1997 ISBN: 90 290 5405 0 / CIP / NUGI 301, το διήγημα «Ousour» («Ουσούρ») από τη συλλογή Η ψίχα της μεταλαβιάς.

Στα τσέχικα

Ceme olivy (ανθολογία) εκδόσεις Aspida, Πράγα 2000, ISBN: 80-161-73-07-0, το διήγημα «Cyclista zahyra primo» («Ο ποδηλάτης στρίβει ευθεία») από την συλλογή Πάλι κεντάει ο στρατηγός.

Στα ιταλικά

Racconto, τεύχος 21. Ιανουάριος - Φεβρουάριος - Μάρτιος 1996. Το διήγημα «La batteria fuori della piano regolatore» («Η ντραμς εκτός σχεδίου πόλεως») από τη συλλογή H Στενωπός των Υφασμάτων.


Διεύθυνση: 

Τέρμα Λήμνου, Ταχυδρομικό Κουτί 517 Πανόραμα Θεσσαλονίκη ΤΚ 55236


Έτος γέννησης:  1953
Τόπος γέννησης:  Θεσσαλονίκη
Τίτλος αποσπάσματος:  Γερνάω επιτυχώς
Κείμενο αποσπάσματος: 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Το πεθαμένο μωρό

Eιμαι έγκυoς στην Περσεφόνη, τότε, και μένω στον Έβρο. 1957.
Η Ελένη η φιλενάδα μου ζει στην Καβάλα, στο Πράβι. Έγκυος κι αυτή.
Πάω να τη δω. Την πιάνει πόνος, άρχισε να τσιρίζει, φωνάζει να 'ρθει ο άντρας της.
Κι εκείνoς έρχεται.
Το σπίτι καινούργιο, με πέτρινο κεραμίδι, είναι ψηλά, απάνω στο βουνό.
Aνεβαίνει ο άντρας της και τραβάει ίσια κατά τα κρεμμύδια. Eίχε σπαρμένα κρεμμύδια, πιο πάνω απ το σπίτι.
Καλέ, έλα δω, του λέω, η Ελένη θα πεθάνει.
Ασε, λέει, θα πάω να δω τα κρεμμύδια μου που φτερώσαν. Αυτή δεν έχει ανάγκη.
Βρε, άσε τα κρεμμύδια σου κι έλα δω.
Τίποτε.
Ε, φωνάζουμε. έναν στρατιωτικό γιατρό απ' την Καβάλα γιατί την πήρε αιμορραγία.
Eίναι και μια μαμή στο Πράβι, αλλά έχει πάει αλλού. Έμεινε μόνο μια νοσοκόμα, που ήξερε λιγάκι, ας πούμε. Μια χαζούλα είναι κι εκείνη - τέλος πάντων.
Εγώ πολλά πράματα δεν ξέρω.Τι να της κάνω, της σηκώνω μόνο τα πόδια και της βάζω μαξιλάρια. Αυτό ξέρω.
Σε λίγο έρχεται κι ο γιατρός. Φοράει ένα ωραίο, χακί, φρεσκοσιδερωμένο παντελόνι.
Α, δεν πιάνω αίματα, λέει, έχω καθαρό παντελόνι, με φρέσκια τσάκα, θα το λερώσω.
Και στέκεται πίσω. Στέκεται μόνο και βλέπει. Τι να κάνω κι εγώ, σηκώνω -σηκώνω τα πόδια. Κι έχω δίπλα μιαν άσπρη λεκάνη. Και πετσέτες καθαρές.
Κι ώσπου να 'ρθει η νοσοκόμα, πέφτει το μωρό. Πέφτει το μωράκι μέσα στα χέρια μου. Μικρό είναι, δεκαπέντε πόντοι... Πώς είναι η μικρή η κούκλα...η λαστιχένια... έτσι είναι...ίδια... κουνάει τα μάτια του... τα χέρια του... κουνάει τα ματόκλαδα. Είναι ζωντανό ακόμα και τα κουνάει... μες στα αίματα.
Κοριτσάκι.
Ο άντρας της Ελένης, τίποτα. Eκεί απάνω, στα κρεμμύδια του.
Ανεβαίνω, του λέω, έλα, γρήγορα...
Τίποτα εκείνος.
Μου λέει, όλα τα κρεμμύδια βγήκαν...ούτε ένα δεν έμεινε που να μη βγει...
Βρε, δεν θα ζήσει, του λέω.
Τίποτα.
Ύστερα πάει η ίδια η νοσοκόμα και του παραγγέλνει, τρέχα, η γυναίκα σου θα πεθάνει.
Κι έτσι έρχεται.
Το μωρό είναι στον πέμπτο μήνα. Μέσα Μαΐου.
Πέθανε.

Ειδοποιούμε την πεθερά. της.
Έρχεται η πεθερά της, παίρνει το πεθαμένο μωρό, το τυλίγει σε ένα σεντόνι, μαζεύει και τις ματωμένες κουβέρτες, τα κάνει όλα μια κουβάρα και τα πετάει μέσα στο βαρέλι με τα σκουπίδια.

Ζούσε το μωρό όταν βγήκε. Το κρατούσα μες στις χούφτες μου... Πώς είναι οι μικρές κούκλες οι λαστιχένιες που παίζουν τα μάτια; 'Έτσι. Ολόιδιο ήταν... μες στα αίματα. Πρώτη φορά είδα τέτοιο μωρό.
'Έκανα κι εγώ πεθαμένο μωρό... Όταν έμεινα έγκυα τpίτη φορά. κι ήμουνα στον Έβρο, στα Φέρρα.
Μετά απ' το τρίτο μου, το πεθαμένο, δεν μπορούσα να ξαναγεννήσω.
Αλλά έλεγα να κάνουμε ακόμα ένα παιδί, να δεθούμε με τον άντρα μου. Γεράσαμε και δεν δενόμασταν.
Δεν με καθάρισε, όμως, καλά ο γιατρός απ' το πεθαμένο.

Μετά το τρίτο, το νεκρό, έρχομαι στη Θεσσαλονίκη και κάνω θερμομετρήσεις. Κάνω σαλπιγγογραφία - τότε έφερα και την μια μου την κόρη, την μικρή, την Ανδρομάχη, για να κάνει εγχείρηση κρεατάκια.
Έχουμε, εδώ, έναν γιατρό γνωστό, τον Εφταδάχτυλο.
Η σαλπιγγογραφία πονάει πολύ, χειρότερα απ' τη γέννα.
Εκείνη τη μέρα με πιάνει τέτοιος πόνος που κλαίω συνέχεια. Όλη την Αριστοτέλους στα γόνατα τη γύρισα.
Την παράλλη έχω ραντεβού με τον γιατρό για να με καθαρίσει.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

Βάλτε την για καισαρική να τελειώνουμε

Στην εγκυμοσύνη μου, πάντα, λιποθυμούσα όταν έβλεπα νερό.
Αμα έβλεπα ποτήρι γεμάτο νερό , άμα έβλεπα βρύση, ποτάμι, λιποθυμούσα, αλλά δεν ήξερα γιατί.
Δεν ήξερα τι είχα.
Πρώτη φορά το παθαίνω όταν ήμουνα στη Θεσσαλoνίκη - είχαμε πάει επίσκεψη στον ’γιο Αθανάσιο.
'Όπως περπατάω και βλέπω ξαφνικά, κάτω, τη θάλασσα, λιποθυμάω.
Ύστερα παθαίνω το ίδιo άμα βλέπω κανάτα, ή ποτήρι με νερό: πέφτω αμέσως κάτω.
Αφού ο γιατρός μου το απαγόρεψε εντελώς το νερό και τ' αλάτι.
Τα κόβω με το μαχαίρι.
Δεν βάζω καθόλου αλάτι στο φαΐ.
Για να μη ζητάω νερό και βάλω και κιλά.
Μου λέει ο γιατρός και πίνω γκαζόζες "Μπίλλια".
Από κείνα τα μπουκαλάκια τα μικρά, με το πράσινο καπάκι και τα εφτά αστέρια. Μια γκαζόζα έπινα, κάθε τρεις μέρες.

Μόνο στην εγκυμοσύνη το πάθαινα αυτό. Το φόβο με το νερό, όταν ήμουvα έγκυα στο δεύτερο, στην Ανδρομάχη, τον κατάλαβα στον πέμπτο μήνα. Στο Σταθμό, στα Σέρρας, που ήμασταν τότε. Κάποιος ζήτησε, δίπλα, να πιει νερό.
Και μόλις βλέπω το ποτήρι, πέφτω κάτω.
Είχα βάλει, τότε, πολλά κιλά, δεν μπορούσα να περπατήσω.
Με κρατούσαν απ' τη μέση, αλλιώς δεν μπορούσα να σταθώ.

Το δεύτερο, την Ανδρομάχη, το 'κανα Καισαρική.
Έκλαιγα πολύ εκείνο τον καιρό κι ο οργανισμός μου στράγγιξε και τραβούσε τα υγρά.
Είχα πολύ μεγάλη κoιλιά και μου λεν ότι θα κάνω τέσσερα. Έχω για τέσσερα παιδιά νερό μέσα στην κoιλά μου.
Κρατάω όλα τα νερά, δεν βγάζω τίποτα. Τα κρατούσε ο οργανισμός μου και φοβόμουνα ότι θα 'πνιγε τα μωρά.
Μέχρι την τελευταία ώρα μού λένε ότι έχω τέσσερα.
Απ' τον έκτο μήνα που με είδε στο δρόμο ο Τζωνής ο γιατρός, μου λέει να ετοιμάσω φασκιά και ρούχα για τετράδυμα.

Πάω να γεννήσω την Ανδρομάχη, κι έρχομαι, εδώ, στην κλινική "Μητέρα". Στη Θεσσαλονίκη.
Κι είναι τρεις γιατροί, ο Χατζόπουλος, ο Ταρασλής κι ο Στρογγίδης, και μου λεν: τέσσερα, τέσσερα, τέσσερα.
Τα μεσάνυχτα έρχεται μια μαμή απ' τη Σχολή. Μια Φρόσω, μια χοντρή.
Δεν υπάρχουνε, τότε, καλά μηχανήματα.
Και της λέει ο Στρογγίδης, της μαμής: έλα, βρε κορίτσι μου, εσύ όπου έβαλες το χέρι σου, βρήκες αμέσως τι γίνεται. Βάλε το εδώ πάνω στην κοιλιά της να δούμε.
Και βάζει η μαμή πάνω στην κοιλιά μου ένα σαν χωνί κι ακούει. Και ύστερα ακουμπάει το χέρι της.
Κάθεται λίγο έτσι.
Και μετά λέει, ένα μονάχα παιδί έχει και πολλά υγpά. Βάλτε την για Καισαρική να τελειώνουμε.

Και με βάζουν και με ναρκώνουνε.

Και την ώρα που ξυπνάω, πριν να δω την Ανδρομάχη που είχε γεννηθεί, βλέπω ότι ανοίγω μια πόρτα και βγαίνω σ' ένα δυνατό φως. Φως ήλιου, αλλά πολύ δυνατό. ’σπρο.
Κι είναι πιο εκεί ένα ποτάμι, ξεραμένο. Με μεγάλες, θεόρατες, άσπρες πέτρες. Στpόγγυλες. Και με τον ήλιο οι πέτρες ν' ασπρίζουν πιο πολύ .
Σ' ένα σημείο βλέπω σταματημένο το τρακτέρ του πατέρα μου - λίγο πριν πεθάνει το 'χε βάψει κόκκινο.
Και τρέχω προς το τρακτέρ. Φτάνω απ' την μεριά του οδηγού και βλέπω τον μπαμπά μου πεσμένο πάνω στο τιμόνι. Σκυφτό, ακίνητο.
Να φοράει ένα καρό, κόκκινο πουκάμισο. Που το φορούσε μερικές φορές στη δουλειά.
Τον βλέπω κι αρχίζει να βαράει η καρδιά μου και να λέω, "αχ! Θεέ μου, πέθανε, πέθανε".
Και πάω, τον πιάνω από τους ώμους και τον γυρίζω απαλά κατά πίσω. Τον σηκώνω.
Μόλις τον κάνω κατά πίσω, γυpνάει, εκείνος, και μου χαμογελάει.
Και λέω, αχ! πατέpα μου, δεν πέθανες; Ζεις; Ζεις;
Moυ λέει μια χαρά είμαι εδώ.
Κι ανοίγει την πόρτα, βγαίνει, κατεβαίνει, και τον πιάνω αγκαζέ. Από αριστερά τον έχω.
Και προχωράμε μαζί δίπλα στον ξεροπόταμο . Καλά είμαι, μου λέει, δες τι ωραία που είναι εδώ, και σηκώνει το κεφάλι του κατά πάνω.
Σηκώνω κι εγώ το κεφάλι μου και βλέπω να είναι ο ουρανός γαλάζιος, ανοιχτός γαλάζιος, και να κολυμπάνε εκεί πάνω ψάρια.
Είναι ψάρια που δεν τα βλέπω ολόκληρα, αλλά τα κοιτάζω από κάτω.
Βλέπω μόνο τις κοιλιές τους .
Και καταλαβαίνω ότι είναι καρχαρίες με τετράγωνα κεφάλια. Βλέπω δελφίνια, βλέπω φάλαινες.
Οι κοιλιές τους είναι όλες άσπρες και κολυμπάνε στον ουρανό.
Moυ λέει ο μπαμπάς μου, δες κορίτσι μου τι όμορφα που είναι εδώ. Και συνεχίζουμε να περπατάμε


Διακρίσεις: 

Η συλλογή διηγημάτων του Η Στενωπός των Υφασμάτων τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος, το 1993.

Το περ. Πανσέληνος (ένθετο της εφημερίδας Κυριακάτικη Mακεδoνία) τιμήθηκε με το Ευρωπαϊκό βραβείο European Award News Paperdesign το 2000.


E-mail:  skabardonisgeo@cyta.gr