| Εργογραφία: |
1959: Ο ΕΞΑΔΕΛΦΟΣ (με το πατρικό της όνομα Ρήνα Χαραλαμπίδου), θεατρικό.
1967: ΤΑ ΤΕΤΡΑΔΙΑ ΤΗΣ ΑΔΕΛΦΗΣ ΜΟΥ, μυθιστόρημα, εκδόσεις Φέξη.
1970: ΔΕΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΘΕΑΤΡΟ 1959-1969, θεατρικα.
ΠΩΣ ΝΑ ΣΚΑΛΙΣΕΤΕ ΕΝΑ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΣΕΝΤΟΥΚΙ ΓΙΑ ΤΟ ΣΠΙΤΙ ΣΑΣ, πρακτικος ερασιτεχνικος οδηγος εκδόσεις Λαογραφικού Ομίλου Κερύνιας.
1973: ΚΕΡΥΝΙΑ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ, ΛΑΟΓΡΑΦΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ, μελέτη, εκδόσεις Παγκύπριας ΄Εκθεσης ανθέων Κερύνιας.
1974: ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΤΡΑΜΟΥΝΤΑΝΑΣ, Α-Β, μυθιστορημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα.
1975: ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΟΥ, χρονικο-μαρτυρία, εκδόσεις Τα Τετράδια του Ρήγα.
1977: ΚΕΡΥΝΙΑ-ΕΚ ΣΤΟΜΑΤΟΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Α-Β, μυθιστόρημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1978: ΓΑΛΑΖΙΑ ΦΑΛΑΙΝΑ, μυθιστόρημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
ΣΤΗΝ ΕΦΤΑΛΟΦΗ, μυθιστόρημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1980: ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΑΠΟ ΠΕΖΕΣ ΣΕΛΙΔΕΣ, ποιήματα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1981: ΑΔΟΥΛΩΤΗ ΕΛΙΑ, θεατρικο, εκδόσεις Αδούλωτης Κερύνιας.
1982: ΓΝΩΜΕΣ ΤΑΠΕΙΝΗΣ ΓΝΩΣΗΣ, δοκίμια-μελετες, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα.
1984: Ο ΑΝΑΞΙΟΣ, θεατρικο, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1985: ΣΤΗΝ ΕΦΤΑΛΟΦΗ Β, μυθιστόρημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
ΤΡΕΛΛΗ ΓΙΑΓΙΑ, θεατρικο, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1987: ΠΑΡΑΚΑΤΑΘΕΣΗ 50, λογοτεχνικο πορτρέτο/βιβλιογραφία Ρ.Κ. μέχρι 1950, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα.
1988: ΞΕΝΙΤΕΙΑ, θεατρικο, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1989: ΡΑΓΙΑΣ-Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΚΑΙ ΤΟ ΦΥΛΛΟ, μελέτη, έκδοση ιδρύματος Αναστάσιος Λεβέντης.
ΜΗ ΓΕΝΟΙΤΟ, μυθιστόρημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1989: ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΕΤΟΥ, μυθιστόρημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1991: ΚΕΡΥΝΙΑ-ΕΚ ΣΤΟΜΑΤΟΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ Γ΄ , μυθιστόρημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1994: ΚΕΡΥΝΙΑ- Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ/ΤΟΠΟΣ, μυθιστορηματικη βιογραφία, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1995: ΠΑΜΕΝ ΚΑΛΑ, θεατρικο, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα.
1995: ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ, ΒΙΟΣ/ΠΟΛΙΤΕΙΑ, μελέτη, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
1997: ΤΖΕΡΥΝΙΩΤΙΣΣΕΣ, μυθιστόρημα, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
2000: ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ ΜΑΣ - Ιστορία του Δημαρχείου της πόλης, εκδόσεις Δήμου Κερύνειας.
2000: ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ ΜΑΣ - Ιστορια της πόλης, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα
2002: ΝΙΚΟΣ ΚΡΑΝΙΔΙΩΤΗΣ -Η Εποχή και το Λογοτεχνικό του έργο, εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα.
2004: ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ ΜΑΣ - Σάβας Χρίστης-Ο Αλλιώτικος, η ζωή και το έργο του, τομ. Α' και Β', εκδόσεις Λαογραφικός Όμιλος Κερύνειας.
2004:ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΕΙΑΣ ΜΑΣ ΣΑΒΑΣ ΧΡΙΣΤΗΣ Ο ΑΛΛΙΩΤΙΚΟΣ Α΄και Β΄, βιογραφία.
2005: ΠΑΝΩ ΓΕΙΤΟΝΙΑ, θεατρικό έργο.
2006: ΜΑΥΡΟΥΔΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΠΟΙΗΤΗΣ ΚΑΡΜΙΟΣ Α΄ και Β΄, βιογραφία.
2007: ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ι. ΓΕΩΡΓΙΟΥ Ο ΓΝΩΣΤΟΣ ΡΕΟΥΤΕΡ, βιογραφία.
2008: Η ΚΕΡΥΝΕΙΑ ΞΕΡΕΙ ΝΑ ΠΕΡΙΜΕΝΕΙ, ποιήματα
που μελοποίησε ο Ανδρέας Αρτέμης.
2008: ΚΩΣΤΑΣ ΜΟΙΡΑΝΘΗΣ-ΤΑΦΟΣ ΑΓΝΩΣΤΟΣ, βιογραφία.
2009: ΚΕΡΥΝΕΙΩΤΕΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ ΕΛΙΣΣΑΙΟΣ-ΤΖΙΕΡΥΝΕΙΑ
ΜΑΝΑ ΜΟΥ, βιογραφία.
2009: ΚΕΡΥΝΕΙΩΤΕΣ ΚΑΛΛΙΤΕΧΝΕΣ, ΓΙΑΝΝΑΚΗΣ ΚΑΡΑΣΑΒΒΑΣ-Ο ΖΩΓΡΑΦΟΣ ΤΗΣ ΝΥΧΤΑΣ, βιογραφία.
2009: ΚΕΡΥΝΕΙΑ ΕΚ ΣΤΟΜΑΤΟΣ ΓΕΡΟΝΤΩΝ, μυθιστόρημα, β΄ έκδοση
αναθεωρημένη.
2010: ΑΝΔΡΕΑΣ ΧΡΙΣΤΟΦΙΔΗΣ-Η ΠΕΜΠΤΟΥΣΙΑ ΜΙΑΣ ΠΡΟΣΦΟΡΑΣ, βιογραφία..
2011: ΝΕΟΠΤΟΛΕΜΟΣ ΑΝΤ. ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΣ-Ο ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΑΣ Α και Β΄ βιογραφία.
2012: ΣΤΗΝ ΕΦΤΑΛΟΦΗ, βυζαντινό μυθιστόρημα, β΄ έκδοση αναθεωρημένη.
2012: ΣΤΑ ΒΟΥΝΑ ΤΗΣ ΤΡΑΜΟΥΝΤΑΝΑΣ, μυθιστόρημα, γ΄ έκδοση αναθεωρημένη.
2013: ΝΙΚΟΣ Σ. ΒΡΑΧΙΜΗΣ-ΑΝΑΓΝΩΣΤΗ ΤΗΣ ΖΩΗΣ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΑ
ΕΥΡΙΣΚΟΜΕΝΑ ΕΡΓΑ ΤΟΥ, βιογραφία, 2014 (βιογραφία)
2014: ΤΑ ΦΤΕΡΑ ΤΟΥ ΑΕΤΟΥ, μυθιστόρημα, β΄ έκδοση αναθεωρημένη.
2014: ΠΕΡΙ ΡΙΜΑΔΟΡΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ (μελέτη).
2014: ΟΔΟΔΕΙΧΤΕΣ ΤΟΥ ΠΑΛΙΟΥ ΚΑΙΡΟΥ (μυθιστόρημα)
Μεταφράσεις
1974 & 1979: KYRENIA - AN HISTORICAL STUDY, Εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα, Κύπρος.
1989: ΠΡΟΣΦΥΓΑΣ ΣΤΟΝ ΤΟΠΟ ΜΟΥ (Ρωσσικα), σελ. 319-364)
1979 & 2001: REFUGEE IN MY HOMELAND, Εκδόσεις Χρυσοπολίτισσα, Κύπρος 1997:
1995: ANDREAS CHRISTOFIDES, Εκδοσεις: Cyprus PEN Publications
1997: ΓΑΛΑΖΙΑ ΦΑΛΑΙΝΑ/BALEINE BLEUE, Ελληνογαλλικη έκδοση, εκδόσεις Πράξανδρος, Πανεπιστήμιο Νανσυ, Γαλλία.
2001: NICOS KRANIDIOTIS - an introduction to his literary work. Εκδοσεις: Cyprus PEN Publication
|
| Κείμενο αποσπάσματος: |
ΓΑΛΑΖΙΑ ΦΑΛΑΙΝΑ
Κείμενο για 19 φίλους
11
Η συντρόφισσα μου λέει πως το κακο με μένα είναι πως, ακόμα και στην προσφυγια, βρήκα τρόπο να προμηθεφτω τζάμπα πολλες κόλλες που τις γεμίζω ανεξέλεγκτα. Μα σε τούτο τον κόσμο αν είναι
κάτι που δικαιωματικα έχει ο καθένας είναι μια αδειανη σελίδα που πρέπει να τη γεμίζει υπέφθυνα μόνος του. Κανένας δεν είναι πολυ μικρος ή πολυ μεγάλος για κάτι και τέτοιο. ΄Ετσι και εγω ο ελάχιστος, που η αδικία με ανάγκασε να πετάξω το βαφτισιμιο μου όνομα, νοιώθω πως έχω τούτη την υποχρέωση. Κάποτε αναρωτιούμαι αν είναι αφτη εδω η σελίδα μου ή αν έπρεπε να την αρχίσω κάπου αλλου και βασανίζουμαι βράδια ξάγρυπνος. ΄Οσο όμως δεν καταφέρνω να βρω απάντηση το καλύτερο που έχω να κάνω είναι να συνεχίζω την αναζήτηση γράφοντας, με την εφχη πως εσύ, φίλε, γεμίζεις στα σίγουρα τη δικη σου σελίδα, όποια κι αν είναι.
12
Μια και αναφέρτηκα σε κόλλες και γραψίματα θα πω για τη ξαδέλφη μου, που παίρνει πολυ πολυ στα σοβαρα το γράψιμο και που γίνεται χίλια κομμάτια να βρει χρήματα για το τύπωμα των βιβλίων της. ΄Ηρθε χτες και μιλήσαμε για λογοτεχνία, φιλοσοφία, ιστορία και τα παρόμοια. ΄Οταν είσαι μαζι της δεν έχεις εκλογη, μόνο για τούτα μπορεις να κουβεντιάσεις. Σαν της ανάφερα πως γράφω κάτι που θα το
στείλω σε δεκαενια γνωστους, είχε την αναίδεια να προτείνει να προσθέσω και μερικα φύλλα με δικα της πράματα. ΄Ηθελε λέει να διαβάσουν και οι γνωστοι μου μερικες επεξηγήσεις πάνω στο τελεφταίο βιβλίο της, που παρερμηνέφτηκε.* Της αρνήθηκα γιατι δε θέλω να ανακατωθω με τα πίτουρα και να με φαν οι κότες. Εγω είμαι ορνιθοτρόφος, εκτρεφω και πουλω πουλερικα, δεν αφήνουμαι να γίνω φαγητο
τους. Στο κάτω κάτω τά 'θελε και τά 'παθε. ΄Οταν σου τα πάρουν πια όλα οι φωνες σου είναι σαν του χοίρου, διαταράσσουν τη δημόσια ησυχία, ενοχλουν, είναι αχρείαστες. Δεν άκουσα να σωθει κανενας χοίρος γιατι φώναζε την ώρα που τον εσφαζαν. Και το ξερει αφτο γιατι ενας παππους της ήταν κασάπης.
Θα πεις κι εσυ τί κάνεις, κύριε Ξ.Ε.Κ., δε φωνάζεις σαν τον χοίρο; ΄Οχι! Εγω, φίλε, τα γράφω τούτα ιδιαιτερως σε σενα για να προσεχεις και να μην αφεθεις να σε οδηγήσουν στη σφαγη σαν εμενα. Φωνάζω τώρα εδω για να εμποδίσω τις δικες σου φωνες, αν μπορεσω, όσο μπορεσω. ΄Εχω επίγνωση όχι μόνο της δικης μου μηδαμινότητας εδω στη γη, μα και της μηδαμινότητας του πλανήτη μας μεσα στο αχανες
σύμπαν. Αν όμως σου στείλω μια προειδοποίηση τότε, εστω απεναντί σου μονάχα, θα νοιώθω πως εκανα το καθήκο μου σαν άνθρωπος, γιατι απο ό,τι ξερω κανενας χοίρος δεν φώναξε ώς τώρα για να σώσει απο μελλοντικη σφαγη άλλους χοίρους....
Μόλο όμως που αρνήθηκα στην ξαδελφη μου να βάλω δικα της πράματα εδω, μετάνοιωσα την τελεφταία στιγμη. Κατα βάθος εχω καλη καρδια, αν και η συντρόφισσά μου μενει ασυγκίνητη απο αφτο. "Το βάθος τούτο μενει πάντα "βάθος", ποτε δεν το είδα να βγαίνει στη επιφάνεια για να δω κι εγω μιαν άσπρη μερα απο σενα", μου λεει. Πώς εγινε κι άλλαξα γνώμη; Την ώρα που σηκώθηκε να φύγει μπήκα στον
πειρασμο και ρώτησα γιατί προσπάθησε να κάνει τεχνη ό,τι εζησε πραγματικα, και να εκδόσει σε βιβλίο πράματα που κανονικα επρεπε να μείνουν στο συρτάρι της. Απάντησε πως πια δεν εχει συρτάρι (αφου είναι κι αφτη εκτοπισμενη), και πως κάποιος μεγάλος άντρας είπε πως "αν υπάρχει σήμερα κάτι καλο στην τέχνη είναι ό, τι μπορει να μπει στην υπηρεσία των ανθρώπων για να τους βοηθήσει να καταλάβουν τον εαφτο τους και την πραγματικότητα μέσα στην οποία κιvούvταl". Θελησα να μάθω το όνομά του. "Είναι κάποιος σπουδαίος σκηνοθετης που γύρισε ταινίες ποιότητας. Το όνομά του δεν εχει σημασία", ήταν η απάντησή της. Είχα όρεξη να της αντιτάξω πολλες αντιρρήσεις μα δε μίλησα, γιατι φαινόταν πολυ πικραμενη. Υποπτεφθηκα πως εχει καμους και φασαρίες της προσφυγιας σαν και 'μενα, μαλάκωσα και αναδύθηκε απο τα βάθη ο καλος εαφτος μου. (Κρίμα που δεν ήταν η συντρόφισσά μου εκει να τον καμαρώσει!). Της ζήτησα ό, τι είχε γράψει και υποσχεθηκα πως θα πρόσθετα κάτι εδω. Μου ήρθαν σήμερα με το ταχυδρομείο συντροφεμένα απο την πέτρα του σκανδάλου, το μικρο βιβλίο που περιέχει τις εμπειρίες της απο την τούρκικη εισβολη στην Κύπρο και τον ξεσπιτωμο της. Τα δικαιολογητικα για την ύπαρξή του πιάνουν οχτω πυκνογραμμένες σελίδες που αρχίζουν:
"Το βιβλίο τούτο είναι ένα κομμάτι κραβγης πόνου εκ βαθέων. ΄Ενα κομμάτι κραβγης πόνου που προκλήθηκε απο τα χτυπήματα που έδωσαν οι δυνάμεις της αδικίας και του κακου σε μένα, σε σένα, σε όλη την Κύπρο. Κομμάτι κραβγης, που θά 'θελα πολυ να το αναιρέσω. Ενοχλει και μένα αφάνταστα αφτο το βιβλιαράκι και θα ήμουν τρισεφτυχισμένη αν αφανιζόταν απο τη ζωη μου, απο τη ζωη σου, απο τη ζωη της Κύπρου, απο το πρόσωπο της γης. Να το αναιρέσω. Πώς όμως; Μπορουν να αναιρεθουν τα χτυπήματα που το πρoκάλεσαν;"
Μετα, σαν γυναίκα που είναι, φλυαρει πολυ για ψιλοπράματα και συνεχίζει:
"....Το βιβλίο τούτο δεν έχει σκοπο να καλύψει ιστορικα τα όσα έγιναν το δέφτερο μισο του 1974 στην Κύπρο (χαρας τον που θα μπορέσει να το κάνει). ΄Ενα κομμάτι κραβγης πόνου τόσο προσωπικο και μεμονωμένο δεν μπορει να περιέχει όλα τα γράμματα του Αλφάβητου. Δίνεται σα δείγμα για να συλλάβουν, όσοι έχουν την ικανότητα να καταλαβαίνουν τον ανθρώπινο πόνο, τι συνέβη περίπου σε τούτο τον ρημαγμένο τόπο, τι συμβαίνει όταν ξεριζώνουνται και ρημάζουνται άνθρωποι, είτε εδω είτε σε άλλη γωνια της γης".
Πάλι λέει πολλα πριν προσθέσει:
"....Τούτο το μικρο απόσπασμα της κραβγης του πόνου, που έγινε βιβλίο, είναι ενοχλητικο. Παρακαλω κάνετέ το να σωπάσει, αφαιρώντας τις αιτίες που το προκάλεσαν, αν μπορείτε. Ο καθένας μας μπορει, αν καθίσει και προβληματιστει, αν σκεφτει λογικα, χωρις πάθος, με ανθρωπια και παλαίψει για τη σωτηρία όλων μας. Ο καθένας μπορει κάτι να κάνει για τη σωτηρία του τόπου του, για τη σωτηρία όλης της γης, με τις πιο πάνω προϋποθέσεις. Αν δεν το μπορείτε ακολουθήστε το παράδειγμα μιας φίλης μου, που δεν αντέχει να βλέπει στις εφημερίδες και τα περιοδικα πρησμένες κοιλιες πεινασμένων παιδιων ή μακελλεμένα πτώματα μαχητων και γυρίζει γρήγορα τις σελίδες ώσπου να βρει εφχάριστες ιστοριούλες ή ρουφα κυριολεκτικα τη στήλη του χιούμορ.
Τούτη η κραβγη-βιβλίο είναι ενοχλητικη, μα δε βγαίνει τίποτε με το να ενοχλείτε όσους αναγκάστηκαν να την ξεφωνίσουν. Δεν τό 'θελαν και είναι οι πρώτοι που έφχονταν να μην αναγκάζονταν ποτε να κάνουν κάτι τέτοιο. Και μη ρωτάτε τί θα έκαναν άλλοι στη θέση μας και πώς θα ξεφώνιζαν ή αν θα σιωπούσαν. Ποιος είναι σίγουρος για τον εαφτό του ώστε να ξέρει τί θα κάνει σε δεδομένη περίσταση κι αν μπορέσει να φωνάξει; (Δεν είναι έφκολο να έχεις φωνη σε τέτοιες στιγμες και πολυ περισσότερο το κουράγιο να την ξεστομίσεις). Αρκεστήτε στην ειλικρίνεια τούτης της φωνης κι αν σας πέφτει κάπως βαρετη, έχετε όλο το δικαίωμα να βουλώσετε τα αφτια σας και να την προσπεράσετε. Δεν είναι άλλωστε τίποτε παρα ένα ελάχιστο κομμάτι μέσα σε τόσα και τόσα ουρλιαχτα που δεν έτυχε ή δεν ενδιαφερτήκατε να ακούσετε. ΄Οσο για μένα λυπούμαι πολυ που αμάρτησα με το να επιζήσω και να καταγράψω τέτοιες εμπειρίες και ζητω συγνώμη".
Εγω βρήκα το βιβλίο τούτο της ξαδέλφης μου ήπιο και μαζι μου συμφωνουν πολλοι άλλοι γνωστοι μου εκτοπισμένοι. Παρατήρησα πως σαν ζήσεις κάτι τρομερο και το δεις ύστερα μετουσιωμένο σε τέχνη δε σε ικανοποιει. ΄0,τι καλουπιάζει η τέχνη το μειώνει, είτε με τις λέξεις, που έχουν έναν όριο αντοχης και σημασίας, είτε με τα χρώματα, που όλοι τρώγονται να λένε για τη νομοτέλεια που έχουν
στους συνδυασμους τους. ΄Ισως ο κινηματογράφος με τα κόλπα του να μπορει να πλησιάσει μιαν ορισμένη φρικτη πραγματικότητα και θα συμφωνούσα τότε με τα λόγια του μεγάλου σκηνοθέτη. Μα ο κινηματογράφος σχεδον πάντα είναι μόνο εμπορικη επιχείρηση. Για τούτο εγω φοβούμαι να περιγράψω έστω κι εδω πώς μου αφαίρεσαν όλες τις αξιοπρέπειες που είχα κληρονομημένες και διασωσμένες απο τα χρόνια του Ομήρου. Δεν ξέρω αν τολμήσω να γράψω κάτι ύστερα απο χρόνια. Τα γεγονότα του καλοκαιριου του 1974 είναι τεράστιες πληγες μέσα μου που αν τις σκαλίσω θα αιμορραγήσουν κάνοντάς με να πλαντάξω αηδιάζοντας την αισθητικη απεικόνιση της φριχτης πραγματικότητας που έζησα.
Τέτοιαν αηδία ένοιωσα κοιτάζοντας μερικους έξοχους, υποτίθεται, πίνακες ζωγραφικης που προσπαθούσαν να δείξουν τη φρίκη των καμένων κορμιων των παληκαριων μας που έτυχε να δω και να μεταφέρω στο νοσοκομείο το Σαββατοκυρίακο της εισβολης. Παρουσίαζαν τους νέους με πρόσωπα λουσμένα σε γαλήνη εξώκοσμη, εδω κι εκει στα κορμια τους λείες τρύπες ήταν, δήθεν, η ανάμνηση όσων έγιναν
ρόστο απο εμπρηστικες βόμβες ναπαλμ!.... Κείνηη γαλήνη, κείνες οι τρύπες στο σώμα που ανάδειχναν περισσότερο αισθησιακα την ομορφια των νεανικων κορμιων με έκαναν και αηδίασα τη μικρότητα της τέχνης, γιατι κείνα τα ζωγραφισμένα κορμια δεν είχαν τίποτε το κοινο με τις μάζες του ανθρώπινου πολτου που είδα εγω στα χαρακώματα. Αναρωτιούμαι αν το ίδιο ένοιωσαν όσοι επιβίωσαν στο χωριο Κουέρνικα και έτυχε να δουν τον ομώνυμο πίνακα του Πικάσσο.
Δε ρίχνω το φταίξιμο σε κανένα ζωγράφο, ούτε στην ξαδέλφη μου για το βιβλιαράκι που τύπωσε. Κείνο που με βουρλίζει είναι πως η "τέχνη" κατάντησε μια μετριότητα που όσο πάει φτηνίζει. ΄Ισως γιατι τα μέτρα του ανθρώπου, εχτος που είναι τόσο περιορισμένα, δεν επεχτείνονται κατα κει που πρέπει. Αντίθετα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να περιοριστουν. ΄Ετσι τα έργα τέχνης με κάποιο νόημα έπαψαν πια
να μιλουν στους ανθρώπους, γιατί οι άνθρωποι δεν σκοτίζουνται να μάθουν τη γλώσσα της. Μαθαίνουν Αγγλικα, Γαλλικα, Εσπεράντο και μιλουν σε τούτες τις γλώσσες. Ο άλλοι βλέπουν την τέχνη να αιωρείται στο κενο και βεβαιώνουν πως σήμερα έχασε την επαφη της με τον άνθρωπο, πως δεν λειτουργει πια στην ανθρώπινη κοινωνία, πως είναι τώρα πάνω απο αφτην και επιμένουν στο "η τέχνη για την τέχνη". ΄Ετσι ο άνθρωπος ξώμεινε πέρα απο τη γλώσσα της τέχνης, σκλήρυνε, άφησε τον αφθορμησμο και τη φυσικότητά του, έγινε μίγμα συνθετικο, που δεν έχει καμμια σχέση με το βρέφος που βγαίνει απο τη ματωμένη μήτρα της μάνας του. Για τούτο είναι καιρος να καλλιεργήσουμε μια τέχνη, που να μας μιλα απεφθείας, μιαν αντιτέχνη στην ανάγκη, που νααντιπροσωπέβει τη σημερινη τραγικότητα. Την τραγικότητα ενος κόκκου άμμου μέσα στο απέραντο σύμπαν. Να περιγράφει χωρις να μειώνει την εξαφάνιση της γαλάζιας φάλαινας και της προσπάθειας αφανισμου ενός ελληνισμου και της κουλτούρας του στη βόρεια Κύπρο. Να περιγράφει ικανοποιητικα το χάλασμα των βυζαντινων τοιχογραφιων, των σπασμένων σταβρων στις εκκλησιες και στα κοιμητήρια μας. Συμβαίνουν τούτα και πολλα άλλα που η τέχνη έχει καθήκο να βρει έναν τρόπο να τα πει χωρις να τα μειώσει για να μπορέσουν να τα δουν όλοι, όχι λίγοι και εκλεχτοι, έστω κι αν θα φάνταζε φτηνη, έστω κι αν ήταν για τα πανηγύρια.
Θεε, έχασα τον έλεγχό μου και γράφω ό,τι μου κατέβει. ΄Ετσι παθαίνω όποτε σκέφτουμαι για την τέχνη και τις παλιανθρωπιες της. Εφτυχως τώρα τελεφταία δεν μου συμβαίνει συχνα. Κάποτε πίστεβα πολυ σ' αφτην μέχρι που διάβασα μια φράση του Σάρτρ: "Τί μπορει να ωφελήσει ένα τριαντάφυλλο στο παιδάκι που πεθαίνει απο πείνα;" Η ερώτηση με έβαλε σε πολλες σκέψεις. Για μήνες παιδέφτηκα και άφξησα
το φαγητο μου, (όταν με παιδέβει κάτι τρώω περισσότερο χωρις να το συνειδητοποιω). Αποτέλεσμα μην περιμένεις, φίλε. ΄Οσο και να σκέφτηκα βρήκα πως υπάρχουν και παιδια που πεθαίνουν απο πείνα και τριαντάφυλλα και αδικία και Σαντανωμένα ΄Εθνη σε αναπηρικη πολυθρόνα και οι νουνεχεις που κερδίζουν και οι τρελλοι που πολεμουν, ελπίζοντας να ισιώσουν τον κόσμο. Τελικα όλα πεθαίνουν και τα παι-
δια και τα τριαντάφυλλα. Προηγουμένως όμως γίνουνται όλα εμπόριο. Και τα παιδια και τα τριαντάφυλλα και όλες οι μορφες αθλιότητας ή τέχνης. Κάποτε συμβαίνουν εφτάπελα: να στέλλουν οι φιλάνθρωποι σε μας τους ξεσπιτωμένους βοήθεια για να μας ανακουφίσουν (καλη τους προαίρεση), ενω στην πραγματικότητα παρατείνουν σαδιστικα το μαρτύριό μας. Βλέπεις για το ξεσπίτωμά μου βρέθηκαν απο ειδικους αμέτρητες δικαιολογίες και ησύχασαν κάπως τις εβαίσθητες ψυχές. Το να πεθάνω όμως απο πείνα θα είναι αγκάθι στα φιλάνθρωπα αισθήματα. ΄Ετσι η ελεημοσύνη, που αντικαθιστα τη δικαιοσύνη, γίνεται αφτόματα σαδισμος: ένας πεθαμένος αποσυντίθεται εν ειρήνη, ενω παρατείνοντας με το σταγονόμετρο τη ζωη ενος αδικημένου μεταθέτεις πάνω του αρκετες φλόγες της κόλασης πολυ πριν απο τον φυσικο του θάνατο. Και στην τέχνη το ίδιο. Κλωτσουν ένα μεγάλο έργο τέχνης, του Βερμέερ να πούμε ή του Ντα Βίτσι και σαν ανακαλύψουν την ταυτότητά του το βάζουν σε μιαν αίθουσα να βασιλέψει μονάχο του, έχοντάς το μη βρέξει και μη στάξει!.... Η τέχνη, αφτο το πρώην χρήσιμο λειτούργημα, που στους καιρους μας έγινε εμπόριο, επένδυση και ύψιστη
ανοησία.
Ο αγαπητος μου Ηράκλειτος απο την ΄Εφεσο είπε: ""Εμπεδον ούδέν, πάντα χωρεί, ούδέν μένει".** Τούτος ο λόγος είναι η τελεφταία ελπίδα που απόμεινε στην τέχνη: να μετακινήσει στόχους, να προχωρήσει ή στην ανάγκη να φιλοτιμηθει και να ομολογήσει τίμια την αδυναμία της πριν αφτοχτονήσει.
Πάλι άρχισα να παίρνω επικίνδυνη φόρα. Καλύτερα να το κόψω.
Εσυ τί νομίζεις, φίλε, για την τέχνη; Ξεκαθάρισες γιατί υπάρχει ή μήπως βεβαιώθηκες πως μοιάζει με τα Σαντανωμένα ΄Εθνη και συγκαλύπτει τις ανθρώπινες βρωμιες, τυλίγοντας σε ωραία περιτυλίγματα έμβρυα παράνομων εκτρώσεων; Η τέχνη!.... Αν θέλεις γέμισε συ το υπόλοιπο τούτης της σελίδας. Εγώ δε θα συνεχίσω, το αφήνω κενο για να πάρουμε ανάσα, εγω και το κείμενό μου.
*Το βιβλίο είναι στην πραγματικότητα το "Πρόσφυγας Στον Τόπο Μου" της Ρ.Κ., που δεχτηκε πυρα απο πολλους και παραποιήθηκε απο την τουρκικη προπαγάνδα.
** Τίποτε δεν είναι σταθερο, όλα προχωρουν, τίποτε δεν μένει ακίνητο.
13
Σκέφτουμαι πως ίσως οι δεκαενια γνωστοι μου θα θελήσουν να μου πουν κάτι σαν πάρουν τούτα τα φύλλα. ΄Οσοι είναι στην Κύπρο δεν έχουν πρόβλημα, αφτοι όμως που μένουν στο εξωτερικο θα δυσκο-
λεφτουν. Τηλέφωνο δε διαθέτω στην παράγκα μου και η διέφθυνσή μου εδω στις ερημιες των Χαλίτικων της Λεφκοσίας είναι δυσέβρετη απο τους ταχυδρόμους. Αν προτιμήσουν να μου γράψουν ανοιχτη επιστολη μέσω των εφημερίδων πάλι δε θα τη διαβάσω γιατι είναι πάρα πολλες και πολυ ακριβες, έτσι μονάχα συμπτωματικα μετροφυλλω καμιά, όποτε τη βρω παραπεταμένη απο άλλους. Σαν πρόσφυγας δικαιούμαι μήνυμα μέσω του ραδιοφώνου απο την Υπηρεσία Αποκαταστάσεως Επαφης Συγγενων του Ερυθρου Σταβρου, μα το μόνο που ακούω απο το φλύαρο και πολύγλωσσο τούτο κουτι είναι τα νέα και ελάχιστα προ γράμματα κλασσικης μουσικης. Τα "μηνύματα επαφης συγγενων" μου ραγίζουν την καρδια. Δε θέλω να ακούω πως "η Αναστασία Φιλάρετου ειδοποιει τον αδελφο της, εγκλωβισμένο στην Καρπασία, ότι είναι καλα στον καταβλισμο Κολοσσίου", ξέροντας πως ούτε αφτη είναι καλά στο τσαντήρι του καταβλισμου, ούτε ο αδελφος της, που μένει στην Καρπασία φυλακισμένος στο ίδιο του το σπίτι, εφχαριστιέται να βλέπει τον τόπο του να γεμίζει έποικους απο την Τουρκία. Μήνυμα απο την τηλεόραση πάλι δε θα ωφελούσε γιατι, εχτος που την παρακολουθω σπάνια, η συσκεβη στην παράγκα μου είναι δανεικη απο φίλο πουπήγε στην ξενητεια για καλύτερη μοίρα και υπάρχει πιθανότητα να γυρίσει και να μου την ζητήσει. ΄Ενα γράμμα, Poste Restante, στο κεντρικο ταχυδρομείο της Λευκοσίας θα είναι καλη λύση αν και δε θα έχει τη διέφθυνση του σπιτιου μου στην Κερύνια, που τώρα το χαίρεται κάποιος αξιωματικος του τούρκικου στρατου. ΄Εμαθα πως ο τωρινος ένοικος το θεωρει χίλια τα εκατο ιδιοχτησία του γιατι με κίνδυνο της ζωης του έκανε γιούρια και το κατάκτησε. Βλέπεις εγω μπορούσα με μια σφενδόνα να τον σκοτώσω την ώρα που ξεπρόβαλλε το κεφάλι απο το τελεφταίου τύπου αμερικάνικο τανκ του.
Είναι όμως κάτι βασικο που πρέπει να προσεχτει γιατι μέχρι να αποφασίσεις, φίλε του εξωτερικου, να μου στείλεις επιστολη υπάρχει πιθανότητα και το υπόλοιπο της Λευκοσίας, όπως τώρα η Κερύνια να
ανήκει στον ταχυδρομικο τομέα "Μερσιν 10, Τουρκία". Λοιπόν φίλε, πριν μου ταχυδρομήσεις το γράμμα, ψάξε να μάθεις πού βρίσκονται κείνη τη μέρα τα τούρκικα σύνορα και ποιοι κατοικουν σε αφτα. Μη
νομίζεις πως κάτι τέτοιο είναι περιττο. Μέχρι το 1915 μπορούσες να στείλεις σε Αρμένη γράμμα στην Τουρκικη Αρμενία. Μέχρι το 1922 ταχυδρομούσες επιστολες σε πλούσιους και εφτυχισμένους ΄Ελληνες
στις δυτικες αχτες της Τουρκίας, απόγονους Ιώνων και άλλων Ελλήνων που ζούσαν εκει με χιλιάδες χρόνια παράδοση πολιτισμου.
Μέχρι το 1974 μπορούσες να στείλεις επιστολη σε ΄Ελληνα Κύπριο στη βόρεια Κύπρο. Τώρα και οι λίγοι που μένουν εκει μόνο μέσω του Ερυθρου Σταβρου επικοινωνουν με τον έξω κόσμο. 'Ακουσα πως και για τα εκατομμύρια Κούρδων που ζουν σήμερα στην Τουρκία υπάρχει φόβος σε λίγα χρόνια να μην μπορει να τους γράψει κανένας γιατι ήδη άρχισε συστηματικα η γενοκτονία τους. Λοιπον, φίλε, ερέ-
βνησε πριν πας στο ταχυδρομείο.
Γράψε μου καθαρα τη γνώμη σου. Από μένα δεν έχεις να φοβηθεις τίποτε. Και ανίσχυρος είμαι για να σου κάνω κακο και τις αδυναμίες μου παραδέχουμαι. Αλλου να προσέχεις να μη λες την αλήθεια. Μην
ακους πως οι καιροι μας είναι πιο ειλικρινεις. Αν δεν θέλεις να είσαι ο αποδιοπομπαίος τράγος ή το μάβρο πρόβατο της οικογένειας, της κοινωνίας που ζεις και άλλα χειρότερα, χρυσος κανόνας είναι να μη λες τη γνώμη σου για κανένα και για τίποτε. Η σιωπη είναι χρυσος ή μάλλον χρυσώνει. "Τί χρυσος άνθρωπος! Ποτε δεν τον άκουσα να πει κακο λόγο", θα λένε για σένα.
Αν όμως πνίγεσαι σαν δε μιλας, υπάρχουν ημίμετρα. Το καλο το παλληκάρι ξέρει κι άλλο μονοπάτι. Μπορεις να πεις οτιδήποτε πολυ βαθια, "περιγραμμάτικα". Λίγοι θα μπουν στον κόπο να ξεσκαλίσουν
τα λόγια σου και όσοι το κάνουν είναι ακριβώς εκείνοι που έχουν αρκετο νου για να μη σε παρεξηγήσουν ή να σου κακιωθουν και να σε κατατρέξουν θανάσιμα. Κάτι τέτοιο έκανε ο αγαπητος μου Ηράκλειτος
απο την ΄Εφεσο. Τα έγραψε όλα επίτηδες πολυ "περιγραμμάτικα" για να τον καταλαβαίνουν μονάχα λίγοι ΄Ετσι που του κόλλησε το παρατσούκλι "σκοτεινος". Μα τούτο ήταν το πιο ανώδυνο που μπορούσε να
πάθει μια και εφχήθηκε ο αφιλότιμος στους συμπολίτες του: "μή έπιλίποι ύμας πλοϋτος, ΄Εφέσιοι, ίν' έξελέγχοισθε πονηρευόμενοι".* ΄Ετσιμπορει να πεις για κάποιον "έχει την ικανότητα να ελίσσεται και να
τα καταφέρνει σε όλες τις περιστάσεις, παρόλο που οι συνθήκες της ζωης του και τα πνεβματικα εφόδια που του χάρισε ο ΄Υψιστος εκγενετης, δεν του επέτρεψαν να πάρει τα κατάλληλα εφόδια. 'Ομως
πέτυχε τόσα στη ζωη του. Τι αξιοθάβμαστος άνθρωπος!....". Και αφτος που περιγράφεις είναι ένας μισομορφωμένος βλάκας που μετα την ανεξαρτησία της Κύπρου κατάφερε να πείσει πως ήταν ήρωας της ΕΟΚΑ και μετα, σαν στεριώθηκε ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος στην προεδρία του νέου κράτους, έφερε πιστοποιητικο γεννήσεως αποδείχνοντας πως ένας απο τους προγόνους του ήταν σεβαστος μητροπολίτης. Σαν πλάκωσε πολυ χακι, κατα τη διάρκεια της βασιλείας της Χούντας, βρήκε πως έφτανε ξάδελφος πολλων αξιωματικων της Μητρος Πατρίδος και τους πλέβριζε απο οικογενειακη υποχρέωση. Διέπρεψε όσο λίγοι σαν έγινε το πραξικόπημα πριν την εισβολη και μετα αποσύρθηκε για να πολεμήσει ηρωικα τους Τούρκους στο.... Τρόοδος! 'Υστερα πώς κατάφερε να προαχθει κρατώντας αντιχουντικο λάβαρο, απαιτώντας κάθαρση της κρατικης μηχανης, είναι μυστήριο για πολλους. Για μένα όμως όχι, γιατι ξέρω πως αν έρθουν οι Κινέζοι στα πράγματα θα βρει τρόπο να κιτρινίσει, να λοξέψει τα μάτια και να βολεφτει κάπου ψηλα σαν καθαρόαιμος Κινέζος. ΄Αλλωστε για τούτο η μόνη ιδανικη πολιτεία είναι αφτη του Πλάτωνα που κανένας δεν την πραγματοποίησε για να τριφτουν τα μούτρα και τα ιδανικα της σε κάτι τέτοιους επιπλέοντες φελλους.
Μπορεις ακόμα να περιγράψεις κάποιον άλλον λέγοντας "αφτος ο άνθρωπος είναι ανώτερος απο τις κοινωνικες συμβατικότητες, αφθόρμητος, με ισχυρη γενετήσια ορμη, που δέν την θυσιάζει σε καμια
κοινωνικη συμβατικότητα και σε κανέναν απηρχαιωμένο κανόνα ηθικης και εφπρέπειας". Ωραίοι χαρακτηρισμοι για έναν άνθρωπο που δεν έχει ούτε ιερο ούτε όσιο και που σύρεται και φέρεται απο...., ενω ο
μακαρίτης ο πατέρας μου έλεγε πως αν κανένας δεν μπορει να κουμαντάρει τούτο το μέλος του κορμιου του το βάζει πάνω στον τάκκο** και το κόβει με τον τταχρα.***
Εγω μόλο που πιστέβω πως η καλύτερη λύση είναι η σιωπη, αν και δεν μιλω, γράφω. ' Εχω τούτη την αμαρτία. ΄Ισως γιατι δε θέλω να πάρω τον τίτλο του τελεφταίου άγιου της Ορθόδοξης Εκκλησίας απο
τον "΄Αγιο Νεκτάριο Πενταπόλεως εν Αιγίνη" με μια πιθανη ανακήρυξή μου σε "'Αγιο Ξεσπιτωμένο 'Ελληνα Κύπριο, Ακούσιο Νεομάρτυρα". Για τούτο θα συνεχίσω περιγράφοντας μερικους ανθρώπινους τύπους που ξέρω ή τουλάχιστον που ήξερα.
* Μακάρι να μη σας λείπει ο πλούτος Εφέσιοι, για να μπορείτε να δείχνεται πόσο κακοί είσαστε.
**τάκκος (ο) - ξύλινος κορμός δέντρου πάνω στον οποίο κόβουν οι κρεοπώλες το κρέας.
*** τταχράς (ο) - είδος βαριου σιδερένιου χασαπομάχαιρου.
14 (ΟΙ ΑΘΑΦΤΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΤΗΣ ΚΕΡΥΝΙΑΣ)
Αν και ο Χριστος είπε "αφετε τούς νεκρούς θάπτειν τούς έαφτών νεκρούς", μου αρέσει σαν πεθάνει κάποιος συγγενης να τον ξεπροβοδίζω χωρις βιάση μέχρι το νεκροταφείο. ΄Οταν δεν υπάρχει άλλος πρό-
θυμος, φροντίζω εγω όλα τα σχετικα με την προετοιμασία και την ταφη. Δεν είναι εφχάριστο τούτο το καθήκο, μα όποτε το κάνω με γαληνέβει και με κάνει να σκέφτουμαι ωριμότερα. Να καθαρίζεις το
νεκρο, να του καις το μίζαρο, να του το φορας ταπεινο χιτώνα κατάσαρκα και να τον ντύνεις. ΄Υστερα οι τρεις γύροι με το καπνιστήρι στο χέρι, με τις μικρες στάσεις στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα για
να του ζητήσεις ταπεινα, "Συγχώρα μου, τζι ο Θεος συγχωρήσει σου!...." Τούτες είναι συνήθειες νεκρικες ριζωμένες μέσα μου χιλιάδες χρόνια και γι' αφτο με ενοχλουν πάρα πολυ τα άθαφτα σώματα όσων
ξώμειναν αδικοσφαγμένοι ύστερα απο την εισβολη. Σε μερικα λείψανα πήγαν οι όρνιθες και τους έφαγαν τα μάτια, έκαναν καβγα για τα έντερα, που τα κρατούσαν σαν πελώρια σκουλήκια στα ράμφη τους τρέχοντας. Τι να σου κάνουν τα καημένα τα ζώα! Πεινούσαν και τα ανθρώπινα εντόσθια ήταν μια κάποια λύση στην ερημωμένη πόλη, που σιγόβραζε στο λιοπύρι κείνου του Ιούλη. Τελικα άκουσα πως οι ει-
σβολεις τα σκέπασαν με ασβέστη γιατι δεν υπόφεραν τη μυρωδια τους.
΄Εχει κι εδω δίκιο ο Ηράκλειτος: "vέκυες κοπρίων έκβλητότεροι".*
Οι νέκυες της Κερύνιας.... 'Ισως το θέμα παραείναι μακάβριο και θα έπρεπε να καθίσω να γράψω ποίηση, να εξιδανικέψω τα άθαφτα τούτα κορμια, γυρέβοντας αφτολύτρωση, μα δεν μπορω. Το κακο είναι
τόσο σιμα μου χρονικα και τοπικα, που δε χωρει στην ψυχη μου κανενος είδους κάθαρση, ούτε αφτη που προσπαθούμε να βρούμε μέσω της τέχνης. Πώς μπορει μια οποιαδήποτε τέχνη να θάψει με τον ορθόδοξο χριστιανικο τρόπο τα λείψανα των Κερυνιωτων του 1974, που ζουντόσο έντονα μέσα μου;
Αν ξέρεις εσυ, φίλε, τρόπο πες μου τον και θα σε εβγνωμονω σε όλη μου τη ζωη.
*Οι νεκροι είναι να τους απαλλάσσεται πιο γρήγορα απο τα κόπρια (Ηράκλειτος Εφέσιος).
17 (Ο ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΟΣ ΦΙΛΟΣ)
Η ύπαρξή του ήταν μια ανάσα στη ζωη μου, στον κόσμο μου. ΄Ημουν τότε πλούσιος και χορτάτος στο σπίτι μου, στη δουλεια μου. Αηδίαζα τις πεζες συναλλαγες μου, την έφκολη ζωη, το έφκολο κέρ-
δος. ΄Ηξερα όμως πως υπάρχει κάπου στην Κερύνια και διαβάζει, πως δαιμονίζεται με τα ανάποδα, πως πετα στους εφτα ουρανους και αγαπα παθιασμένα ένα ποίημα, έναν ποιητή, ένα φιλόσοφο, ένα έργο, μια λέξη, έναν γέρο ψωριάρη άνθρωπο, ένα ετοιμοθάνατο γαδούρι ή είναι στον πάτο της απελπισίας γιατι του βγαίνει ανάποδα ένας στίχος που σκαρώνει για να τον στοιβάσει κι αφτον στο συρτάρι του. Δεν ήθελε να δουλέψει πολυ για να αποχτήσει περιττα χρήματα, έγραφε στα παλια του παπούτσια κάθε λογοτεχνικη δάφνη και δεν αφέθηκε να γίνει θύμα της γενετήσιας ορμης του και να πατρεφτει.
Κανονικα κανένας δεν μπορούσε να τον ξεσπιτώσει, ούτε να τον γυμνώσει. ΄Ηταν και πριν την εισβολη ξεριζωμένος πάνω απο κάθε τί. Προτιμούσε τη στέγη του ουρανου, το αγαπημένο του ντύμα ήταν αφτο
του καθαρου κυπριακου ήλιου και εγω τον καμάρωνα. Ω, πόσο τον καμάρωνα! ΄Αξιζε η ανθρωπότη να περάσει χιλιάδες γενιες για να βγάλει έναν απόγονο σαν αφτον. Κι όμως αφτον πρώτα πρώτα χτύπησε
η τούρκικη εισβολη και τον έκανε γαλάζια φάλαινα....
Τώρα γυρέβω την ύπαρξή του, γυρέβω την ανάσα μου. Πού είναι; Πού είναι;" ΄Οσους ρωτω σηκώνουν τους ώμους. Δεν ξέρουν. Αγνοούμενος!.... Θά 'θελα να μπορούσα να πιστέψω πως αναλήφθηκε στους ουρανους όπως ο Χριστος, όπως ο προφήτης Ηλίας, μα πολυ φοβούμαι πως άσπρισαν άθαφτα τα κόκκαλά του εκει, στο μικρο ταπεινο πατρογονικο σπιτάκι που είχε στο Πέντε Μίλι, δυτικα της Κερύνιας, ακρι-
βως στο σημείο που έγινε η πρώτη εισβολη. Και ξώμεινα εγω να γυρέβω μακρυα απο τη θάλασσα την ύπαρξή του, την ανάσα μου....
18 (Η ΡΩΜΟΣΥΝΗ)
Απο μικρη παιδεβόταν προσκολλημένη μονόπλεβρα, μέχρι αηδίας στην τέχνη, με "Τ" κεφαλαίο. Την συνάντησα τις προάλλες σε μια πνεβματικη-καλλιτεχνικη συγκέντρωση. Οι διοργανωτες θυμήθηκαν πως είχα γράψει μυθιστορήματα, πριν την εισβολη, μου έστειλαν πρόσκληση και εγω ντράπηκα να μην πάω. Δε μου μίλησε για τίποτε άλλο παρα για ποίηση και για καθαρη τέχνη. Μου απάγγειλε ποιήματά της και πολυλόγησε για την τελεφταία ποιητικη συλλογη της, αφιερωμένη στην τραγωδία της Κύπρου, δηλώνοντας πως θα την τύπωνε οπωσδήποτε, μόλις ξεπερνούσε μερικές οικονομικες δυσκολίες στην πληρωμη των εκτυπωτικων. Ζήτησε προκαταβολικα τη διέφθυνσή μου για να στείλει ένα αντίτυπο δωρεαν και καμια εικοσαρια άλλα για να τα πουλήσω σε γνωστους και φίλους μου.
Δε ρώτησε για τα δικα μου σχέδια. Εφτυχως! Τί θα της έλεγα αν ζητούσε να μάθει; Πως σκοπέβω να πολυγραφήσω ένα πρόχειρο κατασκέβασμα με τίτλο Γαλάζια Φάλαινα που γράφει στα παλια του παπούτσια την Τέχνη (που γι' αφτην κόπτεται) και το εβρυ κοινο (που αφτη λαχταρα;) Εξ άλλου και να της τα έλεγα, κείνη τη στιγμη, είμαι σίγουρος πως δεν θα τα πρόσεχε. Αν και εκτοπισμένη φαίνεται σχεδον εφτυχισμένη που μας ήρθαν συμφορες αντάξιες να μετατραπουν σε τεχνη!....
Η συγκέντρωση έγινε για να τιμηθει ένας απόστρατος πνεβματικος εργάτης, μα δυστυχως αφτη ήταν εισηγητης. Ανέβηκε στο βήμα και μας έφαγε τα αφτια μιλώντας για ανδρεία και σθένος της Ρωμιοσύνης, και για το τι ανώτερη φυλη είμαστε. Είχα διαβάσει την πολύχρονη έρεβνα κάποιου ιστορικου που απόδειχνε πως αν οι ΄Ελληνες δεν τρώγονταν απο πάθη, μίση και δεν έκαναν ανοησίες και γκάφες όλων των ειδων έπρεπε, με τους μετριότερους υπολογισμους να είμαστε τώρα οχτακόσια τόσα εκατομμύρια. ΄Ημουν έτοιμος να σηκωθω και να ρωτήσω τί έγιναν αφτα τα 792 εκατομμύρια που λείπουν σήμερα απο τη φυλη μας, μα κείνη τη στιγμη τέλειωσε και προτίμησα να χειροκροτήσω μαζι με τους άλλους, νοιώθοντας πως πνιγόμουν. ΄Ηθελα με όλη μου την ψυχη να ξεφύγω απο τούτη την ονειροπαρμένη φυλη που
τραγουδα και αρνιέται να καθίσει να σκεφτει λογικα, ώριμα, στην ανάγκη πονηρα ή υστερόβουλα για να σωθει.
Μίλησαν μετα άλλοι, ανέβηκε στο βήμα και ο τιμώμενος άνθρωπος συγκινημένος. Τέλος μια μαθήτρια του Γυμνασίου απάγγειλε καμια εκατοστη μοντέρνους στίχους που θρηνολογούσαν και εξυμνούσαν μαζι τον χαμένο Πενταδάχτυλο! Ο Πενταδάχτυλος, η οροσειρα της Κερύνιας ορθότερα, στέκει πολυ καλα στη θέση της. Η τούρκικη εισβολη του 1974 της τσουρούφλησε απλως λίγο την πρόσοψη. Συνηθισμένα πράματα για μιαν οροσειρα. Τούτη τη φορα δεν χειροκρότησα. ΄Ορμησα έξω βουρλισμένος.
Γυρίζοντας στην παράγκα μου, κάθισα και έγραψα ένα... αντιποίημα για τη Ρωμιοσύνη.
Δε με γελα το αηδόνι εμε!
Την κλαίω εγω τη Ρωμιοσύνη !
Θρηνω τους λησμονημένους
τάφους μας στον Πόντο,
τα ελληνικα ερείπια της Αλεξάντρειας,
της Ηλιούπολης, της Σελέφκειας....
Χύνω δάκρυα
να δροσίσω τα ματωμένα χνάρια
των σφαγμένων της Πόλης,
της Σμύρνης, τ' Αηβαλι.
Καίγουμαι σα σεριανίζω το μυαλο
στην εγκλωβισμένη Κερύνια
και στον καμένο Πενταδάχτυλο.
Η Ρωμιοσύνη δεν είναι η Πελοπόννησος,
οι Βλάχοι και κάμποσα ξερονήσια
στη γαλανη Μεσόγειο.
Την κλαίω εγω τη Ρωμιοσύνη
ξέροντας πως η πιο πολλη
αδικοχάθηκε σφαγμένη απο καιρο
και ό, τι έχει απομείνει
πουλιέται και γοράζεται
σε απάνθρωπα παζάρια
σαν πραμάτια τυλιγμένη
σε χαρτι παραφουσκωμένης
συνθηματολογίας.
Την κλαίω εγω τη Ρωμιοσύνη !
΄Ενας Παρθενώνας
σφιχτοζωσμένος τις πολυκατοικίες
που κινδυνέβει να γκρεμιστει
απο τις δονήσεις των αεροπλάνων
είναι γελοίος, τρομερα γελοίος
και το κόμπασμά του κούφιο
μπροστα στους κόσμους του Ομήρου
που θάφτηκαν ζωντανοι
πέρσι, το 1940,
το 1922, το 1453
και κάθε μέρα στα εργοστάσια
της Γερμανίας, στους απάνθρωπους
δρόμους της Αμερικης.
Δε με γελάνε τ' αηδόνια!
Τρελλο αηδόνι, μη θριαμβολογεις
άκου και λίγο τη φωνη του κόρακα
στα ξεχασμένα κοιμητήρια της Ιστορίας.
Τρελλο αηδόνι,
η φωνη σου δε με σώζει.
Μα τί να κάνουμε;
Η μοίρα σου τό 'χει να κελαδας
και η μοίρα μου,
μοίρα αδικοδιωγμένου πρόσφυγα,
να σκούζω.
Συνέχισε το τραγούδι.
Παίρνουμε πάνω μας εμεις
τα μοιρολόγια.
Αφτο ήταν! Σαν το έγραψα γαλήνεψα αποφασίζοντας να μην ξαναπατήσω σε πνεβματικες συγκεντρώσεις και να περιοριστω στις όρνιθές μου. ΄Εκανα δηλώσεις και στη συντρόφισσά μου σαν πήγα στο κρεββάτι μα μου σήκωσε ειρωνικα τα φρύδια και με στραβοκοίταξε. "Να το δω και να μην το πιστέψω! Λες αηδιασμένος "ποίηση, ποίηση! Πότε θα σταματήσουμε να τραγουδούμε", ενω γράφεις κατεβατους ποιήματα και σαχλαμάρες!" είπε. Δεν απαντησα γιατι η "κάθαρση" του αντιποιήματος με κάλμαρε τόσο που κοιμήθηκα βαθια μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Φίλε, αν είσαι περισσότερο ΄Ελληνας και λιγότερο ιστορικος, θα σε πειράξει το αντιποίημά μου. Είναι δικο μου και δεν έχω δικαίωμα να το διαγράψω. Εσυ όμως μπορεις. Αν κάνεις κάτι τέτοιο δε θα μου κακοφανει, γιατι και εγω τον πιο πολυ καιρο σκέφτουμαι περισσότερο σαν ΄Ελληνας και λιγότερο σαν ιστορικος.
|
