Για την ενιαία τιμή του βιβλίου
Σκίτσο του Δημήτρη Χαντζόπουλου
Oμιλία του Δημήτρη Καλοκύρη στην εκδήλωση της Ένωσης Ελληνικού Βιβλίου, Θέατρο «Ακροπόλ», 17 Μαρτίου 2014
To βιβλίο αποτελεί με διάφορες μορφές τον γεωμετρικό και γεωγραφικό τόπο της δημιουργίας. Ορισμένοι λαοί όρισαν ένα βιβλίο −εν προκειμένω το Kοράνιο− ως την υλική μορφή του δημιουργού• άλλοι ταύτισαν την απανταχού διεσπαρμένη πατρίδα μ᾽ ένα βιβλίο − τη Bίβλο.
Kάποιοι, τέλος, παραλλήλισαν τον κόσμο με σφαιρικό βιβλίο ή όρισαν «το σύμπαν κατ᾽αλφαβητική σειρά» μέσα στις σελίδες του Λεξικού. Σ᾽ αυτόν τον τόπο, όπου «ο καλλιτέχνης θεωρείται ένα πρόχειρο αστείο», όπως είχε γράψει μισό αιώνα πριν ο Εγγονόπουλος, το βιβλίο αντιμετωπίζεται σαν προσχηματική πρώτη ύλη για τις πολιτισμικές χωματερές. Αγωνιούμε, τάχα, για τα μάρμαρα του Παρθενώνα, και απαξιώνουμε όλα τα υπόλοιπα μνημεία που χτίζει ο σύγχρονος δημιουργός, αφήνοντάς τον να καταρρεύσει στα γενικά συμφραζόμενα.
Σ᾽ αυτόν τον τόπο όπου ο πολιτισμός νοείται ως αρχαιότητες και όχι ως ποιότητα της καθημερινής ζωής, σας θυμίζω ότι κάποτε μας προσανατόλιζαν τα μνημεία: «Πού μένεις;» «Κοντά στου Φιλοπάππου», λέγαμε ή, έστω, «απέναντι από τη Μητρόπολη» ή ακόμα: «πίσω απ᾽ το Χίλτον». Σήμερα η απάντηση είναι: «κοντά στο τάδε σούπερ μάρκετ» ή «πίσω απ᾽ το Mall». Κι ο νους μας τρέχει στο(ν) βασιλόπουλο του παραμυθιού...Έτσι και το βιβλίο: οι διαχειριστές του πολιτισμού τείνουν να το προσανατολίσουν στο σούπερ μάρκετ. Και να το εγκαταστήσουν εκεί. O πολιτισμός του βιβλίου να αλωθεί εκ των έσω. Είναι γνωστό ότι οι συγγραφείς δημιουργούν νοητικά γεγονότα και ζητούν από τους αναγνώστες τους κυρίως χρόνο. Σε αντάλλαγμα τους προσφέρουν φαντασία, γλώσσα και απροσδόκητα συναισθήματα. Από την πολιτεία, οι συγγραφείς δεν ζητούν συνήθως πράγματα, ούτε η ελληνική πολιτεία προσφέρει, σε αντίθεση με άλλες, κάτι που να προσεγγίζει το όριο της αξιοπρεπούς αρρωγής στους συγγραφείς. (Κανένα βραβείο το πολύ πολύ). Τους επικαλείται όμως συχνά όταν θέλει να νομιμοποιήσει τη ρητορική της. Και οι συγγραφείς έχουν μάθει πια. Το μόνο που ζητούν από την πολιτεία είναι να κατανοήσει το αυτονόητο. Ότι όσο αδαής και να είσαι, μπορείς να αντιληφθείς ότι υπάρχει, λ.χ. ένα προφανές και ευδιάκριτο Τρίγωνο: Συγγραφέας - Εκδότης - Βιβλιοπώλης (με κάποιες ενδιάμεσες μικροπαρεκκλίσεις). Με αυτό το θεμελιώδες σχήμα προσεγγίζεται ο αναγνώστης. Όταν πλήττεται ένα σκέλος πλήττεται ολόκληρο το σχήμα. Και εντέλει δυσκολεύεται η ήδη προβληματική επαφή με τον αναγνώστη. Ακόμα και οι εκδότες των δημοφιλέστερων best-sellers, που θα είχαν κάθε λόγο να στρέφονται στις μαζικές πωλήσεις των υπεραγορών, ακόμα και αυτοί πρωτοστατούν στην διατήρηση της Ενιαίας Τιμής του βιβλίου. Έχουμε διακηρύξει ότι αναγνώστες δεν υπάρχουν χωρίς συγγραφείς. Συγγραφείς δεν υπάρχουν χωρίς βιβλία. Βιβλία δεν υπάρχουν χωρίς εκδότες και βιβλιοπωλεία. Βιβλία ποιότητας δεν διακινούνται χωρίς αυτόνομα βιβλιοπωλεία. Η Ενιαία Τιμή βιβλίου στηρίζει τα βιβλιοπωλεία, στηρίζει τις ποιοτικές εκδόσεις, άρα στηρίζει τους συγγραφείς. Η Εταιρεία Συγγραφέων υποστηρίζει την Ενιαία Τιμή του βιβλίου που ισχύει στην πλειονότητα των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι περισσότεροι συγγραφείς βιοποριζόμαστε με την τιμή των λογοτεχνικών μας όπλων. Ας παραμείνει τουλάχιστον Ενιαία.
Δημήτρης Καλοκύρης, Πρόεδρος της Εταιρείας Συγγραφέων