ΕΝΤΥΠΩΣΙΑΚΑ ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΤΟΥ ΟΣΔΕΛ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΤΗΝ ΧΩΡΑ ΜΑΣ

Διαβάζουν οι Έλληνες και οι Ελληνίδες; Πόσα βιβλία τον χρόνο διαβάζουν; Τι διαβάζουν; Πώς αποφασίζουν να συμμετέχουν στην αναγνωστική περιπέτεια; Στον αντίποδα, η ερώτηση είναι: Πόσοι και πόσες δεν ανοίγουν ούτε ένα βιβλίο τον χρόνο; Τι τους οδηγεί εκεί; Με άλλα λόγια, πώς και κάτω από ποιους παράγοντες διαμορφώνεται η αναγνωστική συμπεριφορά στην Ελλάδα; Δέκα χρόνια μετά την σχετική έρευνα του αλήστου μνήμης Εθνικού Κέντρου Βιβλίου, ο ΟΣΔΕΛ πήρε την γενναία απόφαση να προχωρήσει σε μια νέα έρευνα η οποία έφερε στο φως εξαιρετικά ενδιαφέροντα αποτελέσματα και κυρίως αισιόδοξα για το πού βρίσκεται το αναγνωστικό επίπεδο στην χώρα μας. Η έρευνα, με τον τίτλο «Αναγνώσεις, Αναγνώστες και Αναγνώστριες -Το βιβλίο και το κοινό του στην Ελλάδα», διενεργήθηκε το 2021, υπό την διεύθυνση του Νίκου Παναγιωτόπουλου, καθηγητή κοινωνιολογίας στο ΕΚΠΑ, με στόχο τον εντοπισμό των κοινωνικο-δημογραφικών παραμέτρων και των συναφών παραγόντων που συσχετίζονται με τον δείκτη ανάγνωσης. Την πανελλαδική έρευνα πραγματοποίησε η Metron Analysis, η ίδια που είχε συνεργαστεί με το ΕΚΕΒΙ το 2011, κατά τους μήνες Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2021, σε τυχαίο δείγμα 1500 νοικοκυριών. Οι ερευνητές έκαναν 80 συνεντεύξεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και την περιφέρεια, με αναγνώστες και αναγνώστριες έξω από τις εισόδους των βιβλιοπωλείων και βιβλιοχαρτοπωλείων αντίστοιχα, χρησιμοποιώντας έντυπο ερωτηματολόγιο αλλά και συζητώντας ελεύθερα μαζί τους. Τα αποτελέσματα συγκρινόμενα με εκείνα του 2011 δείχνουν, εκτός των άλλων, ότι, στην χώρα μας, το γενικότερο τοπίο που έχει να κάνει με γνώσεις και δεξιότητες έχει ανέβει εντυπωσιακά, λόγου χάριν στο πόσες γλώσσες γνώριζαν πριν έντεκα χρόνια και πόσες σήμερα, ιδιαίτερα οι νέοι της μεσο-ανώτερης και ανώτερης τάξης. Ενδεικτικά – τα συνολικά συμπεράσματα της έρευνας δημοσιεύονται παρακάτω- στην ερώτηση τι προτιμούν να διαβάζουν το 60% απαντά ελληνική λογοτεχνία, το 47% ξένη λογοτεχνία, το 40% Ιστορία και το 39% αστυνομική λογοτεχνία. Εδώ αξίζει να σημειωθεί ότι η αστυνομική λογοτεχνία δεν υπήρχε καν στις αναγνωστικές προτιμήσεις του 2011, δείγμα της άνθισης της, την τελευταία δεκαετία. Ένα ακόμη αισιόδοξο δείγμα της προσέγγισης του βιβλίου, της αγοράς του και κατ’ ακολουθία της ανάγνωσης του, είναι το πόσα βιβλία διαθέτουν στο σπίτι τους τα ελληνικά νοικοκυριά σήμερα και πόσα διέθεταν το 2010. Οι αριθμοί είναι συντριπτικοί. Κατά μέσο όρο, το 2010 υπήρχαν, κατά δήλωσή τους, 40 βιβλία στο ελληνικό νοικοκυριό, το 2021 ο αριθμός, πάντα κατά δήλωσή τους, εκτινάσσεται στα…90! Ακόμη πιο εντυπωσιακοί είναι οι αριθμοί στην παιδική λογοτεχνία. Από τα 6 βιβλία το 2010, πάμε στα…30 το 2021. Ποσοτικά ανεβαίνει και ο γενικός δείκτης της αναγνωστικής συμπεριφοράς: Από 5,8 το 2010 ανεβαίνει στο 8,1 το 2021. Επίσης η έρευνα δείχνει την ανθεκτικότητα του έντυπου βιβλίου αφού το 82% ΄των αναγνωστών και των αναγνωστριών παραμένει πιστό σε αυτό με, μόλις, το 15% να προτιμάει το e-book, στις νεότερες γενιές, όπως είναι αναμενόμενο. Έχει σημασία όμως να πληροφορηθούμε συνολικά τα συμπεράσματα της έρευνας τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά τα οποία δίνουν εύγλωτες απαντήσεις σε ερωτήματα του τύπου: Ποιοι είναι οι παράγοντες που μας κάνουν να διαβάζουμε; Ποιο ρόλο παίζει η οικογένεια; Πόσο μετράει η κοινωνική-οικονομική οικογενειακή κατάσταση; Πώς επιλέγουμε να διαβάσουμε αυτό ή εκείνο; Πώς και από πού πληροφορούμαστε για τα βιβλία που κυκλοφορούν; Τι είναι αυτό που κάνει κάποιους/κάποιες να μην διαβάζουν καθόλου ή να μην τους/τις αρέσει να διαβάζουν; Σε τι ποσοστό τελικά ανέρχονται οι τακτικοί αναγνώστες, σε τι οι μη τακτικοί, πόσοι είναι αυτοί που δεν διαβάζουν καθόλου; Οι απαντήσεις βρίσκονται στο κείμενο που ακολουθεί, και που η Εταιρεία Συγγραφέων δημοσιεύει αναλυτικά.