ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΝΑΝΟΣ (1921-2019)


ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ ΝΑΝΟΣ (1921-2019)

Από τις σημαντικότερες μορφές της σύγχρονης ελληνικής λογοτεχνίας, δισέγγονος του ποιητή Αριστοτέλη Βαλαωρίτη, ο Νάνος Βαλαωρίτης συνέδεσε το όνομά του με τις μεγάλες πρωτοπορίες, αλλά και ορισμένα από τα διασημότερα ονόματα των γραμμάτων του 20ού αιώνα. Σεφέρης, Μπρετόν, Φερλινγκέττι, Γκίνσμπεργκ, Μπάροουζ, Τ.Σ. Έλιοτ, Γ.Χ Όντεν και Ντύλαν Τόμας είναι μερικοί μόνο από τους συγγραφείς και ποιητές τους οποίους γνώρισε και συναναστράφηκε. Συμμετείχε στο κίνημα του υπερρεαλισμού, βούτηξε στη beat λογοτεχνία αλλά και στη γλωσσοκεντρική και punk ποίηση, χαρακτηρίστηκε αιώνιος έφηβος και περιπλανήθηκε πάντοτε, με τη ζωή, με τη γραφή του, σε χώρους νέους, πειραματικούς και περιπετειώδεις. 

Γεννήθηκε στη Λωζάνη της Ελβετίας το 1921. Σπούδασε φιλολογία και νομικά στα πανεπιστήμια Αθηνών, Λονδίνου, Σορβόννης. Εργάστηκε ως υπάλληλος της Ελληνικής Πρεσβείας στο Λονδίνο, μεταφραστής, συνεργάτης και εκδότης περιοδικών. Παρουσίασε άρθρα και μετέφρασε πρώτος στο Λονδίνο εκτενώς Έλληνες ποιητές του 1930 -Σεφέρη, Ελύτη, Εμπειρίκο, Εγγονόπουλο, Γκάτσο.

Στην Αγγλία έζησε από το 1944 έως το 1953 και γνώρισε τον Έλιοτ και όλο τον κύκλο του. Το διάστημα 1954-60 έμεινε στο Παρίσι και γνώρισε τον Αντρέ Μπρετόν και τους υπερρεαλιστές. Το 1960 γύρισε στην Ελλάδα και διηύθυνε το περιοδικό "Πάλι" (1963-1966). Το 1969 παρουσίασε ελληνική ποίηση στο γαλλικό περιοδικό "Lettres Nouvelles". Από το 1968 έως το 1993 δίδαξε συγκριτική λογοτεχνία και δημιουργική γραφή στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο.

Εκεί, ποιητικά του κείμενα εκδόθηκαν από τον οίκο City Lights του Λώρενς Φερλινγκέττι. Οργάνωσε παρουσίαση των Ελλήνων υπερρεαλιστών στο Κέντρο Πομπιντού το 1990-91. Διηύθυνε από το 1989 έως το 1995 με τον ποιητή Αντρέα Παγουλάτο το περιοδικό "Συντέλεια", το οποίο επανεκδόθηκε το 2004 με τίτλο "Νέα Συντέλεια".

Το 1959 βραβεύτηκε με το Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης το οποίο και αρνήθηκε. Το 1982, βραβεύτηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης και το 1998 με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού - Μαρτυρίας. Το 1996 βραβεύτηκε από την Ν.Ρ.Α. [National Poetry Association (Αμερικανική Εταιρεία Ποίησης)] – η οποία στο παρελθόν είχε βραβεύσει και τους Φερλινγκέττι, Γκίνσμπεργκ κ.ά.

Το 2006 τιμήθηκε με το Βραβείο Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το ποιητικό του έργο. Το 2006, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας τού απένειμε τον Χρυσό Σταυρό του Τάγματος Τιμής.

Το 2009 τιμήθηκε με το Μεγάλο Κρατικό Βραβείο Λογοτεχνίας για το σύνολο του έργου του.

 


Βιντεοσκόπηση και επιμέλεια από τον ποιητή Χρήστο Κούκη.

Ημ/νία δημοσίευσης: 1 Φεβρουαρίου 2014

 Πληροφορίες: 
Όνομα:  ΝΑΝΟΣ
Επίθετο:  ΒΑΛΑΩΡΙΤΗΣ
Εργογραφία: 


Ποίηση


Η τιμωρία των μάγων, Λονδίνο, ιδιωτική έκδοση, 1947, σελ. 48.
Κεντρική Στοά, Αθήνα, ιδιωτική έκδοση, 1958, σελ. 58.
Terre de Diamant, Αθήνα, ιδιωτική έκδοση, 1958, σελ. 78.
Hired Hieroglyrhs, Σάντα Κρουζ, Καλιφόρνια, Kayak Books Inc. 1970. σελ. 56.
Dipomatic Relations, Σαν Φρανσίσκο, ιδιωτική έκδοση, 1971, σελ. 68.
Ανώνυμο ποίημα του Φωτεινού Αηγιάννη, Σαν Φρανσίσκο, Το Καλώδιο, 1974, σελ. 40, Ίκαρος 1977, σελ. 48.
Εστίες Μικροβίων, Σαν Φρανσίσκο, Το Καλώδιο 1977, σελ. 54.
Ο ήρωας του τυχαίου, Θεσσαλονίκη, Εγνατία 1979, σελ. 28.
Flash Bloom, Σαν Φρανσίσκο, Τhe Wire Press 1980, σελ. 137, ISBN: 0-918034-04-3
Η πουπουλένια εξομολόγηση, Αθήνα, Ίκαρος 1982, σελ. 132.
Ποιήματα 1, Αθήνα, Ύψιλον 1983, σελ. 192.
Στο κάτω κάτω της γραφής, Νεφέλη 1984, σελ. 86.
Ο έγχρωμος στυλογράφος, Αθήνα - Γιάννενα, Δωδώνη 1986, σελ. 145.
Ποιήματα 2, Αθήνα, Ύψιλον 1987, σελ. 144
My Afterlife Quaranteed, Διηγήματα, Σαν Φρανσίσκο, City Lights 1990, σελ. 88, ΙSBN: 0-87286-248-8.
Η ζωή μου μετά θάνατον εγγυημένη, Αφηγήματα, Νεφέλη 1993, σελ. 204.
Ανιδεογράμματα, Καστανιώτης 1996, σελ. 75, ISBN: 960-03-1636-8.
Ήλιος, ο δήμιος μιας πράσινης σκέψης, Καστανιώτης 1996, σελ. 87, ISBN: 960-03-1635-Χ.
Αλληγορική Κασσάνδρα, Αθήνα, Καστανιώτης, 1998, σελ. 62, ΙSBM: 960-03-1635-Χ.

Πεζά

Ο προδότης του γραπτού λόγου, Ίκαρος 1980, σελ. 120.
Ο διαμαντένιος γαληνευτής, Ύψιλον 1981, σελ. 62.
Μερικές γυναίκες, Θεμέλιο 1982, σελ. 130.
Απ' τα κόκκαλα βγαλμένη, Νεφέλη 1982, 2η έκδοση, 1999, σελ. 193, ISBN: 960-211-443-6.
Η δολοφονία, Θεμέλιο 1984, σελ. 117.
Ο θησαυρός του Ξέρξη, Εστία 1984, σελ. 346.
Ο ομιλών πίθηκος ή Παραμυθολογία, Αιγόκερως 1986, σελ. 94.
Παραμυθολογία, Νεφέλη 1996, σελ. 296. ΙSBN : 960-211-269-7.
Ο σκύλος του Θεού, Καστανιώτης 1998, σελ. 304, ISBN: 960-03-2303-8.

Δοκίμια

Ανδρέας Εμπειρικός, Ύψιλον 1989, σελ. 96.
Για μια θεωρία της γραφής, Εξάντας 1990, σελ. 317, ISBN: 960-256-011-8.
Μοντερνισμός, πρωτοπορία και «Πάλι», Καστανιώτης 1997, σελ. 239, ISBN: 960-03-2022-5.
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, ένας ρομαντικός, Ερμής 1998, σελ. 232

Βιογραφίες / Μαρτυρίες

Γιώργος Σεφέρης: Aλληλογραφία (1945-1968) και τριάντα τέσσερις επιστολές του Ν. Βαλαωρίτη στον Γ.Κ. Κατσίμπαλη (1947-1950), Ύψιλον 2004, σελ. 246

Μεταφράσεις των βιβλίων του

Στα γαλλικά:
Mon certificat d' eternite [μτφρ]: Gerard Augustin, Montreal, L' Harmattan 2001, 114 p., ISBN: 2-7475-1023-9.
Soleil executeur d' une pensee verte [μτφρ]: Gerard Augustin, Paris, Digraphe 1999, 73 p, ISBN: 2-84237-031-7.

Ποιήματά του έχουν επίσης μεταφραστεί στα αγγλικά, γερμανικά, δανικά, ιταλικά, ρωσικά.

Μεταφράσεις

George Seferis, The King of Asine and other poems, [μτφρ]: Nanos Valaoritis, Bernard Spencer, Lawrence Durrell, London, Lehmann 1948, 82 p.

Έχει επίσης μεταφράσει: Οδυσσέα Ελύτη, Ανδρέα Εμπειρίκο, Δ. Καπετανάκη, Νίκο Γκάτσο, Νικόλα Κάλας, Andre Breton, J.L. Borges, Jean Tardieu, Alain Jouffroy, Philip Lamatia, Octavio Paz, Joyce Mansour, Harold Norse, Arthur rimbaud, Lawrence Ferlinghetti.


Έτος γέννησης:  1921-2019
Τόπος γέννησης:  Λωζάννη
Διακρίσεις: 

Β΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1958) (δεν το αποδέχτηκε).
Α΄ Κρατικό Βραβείο Ποίησης (1983).
Βραβείο της Αμερικανικής National Poetry Assosiation (1996).
Κρατικό Βραβείο Χρονικού-Μαρτυρίας (1998) για το έργο του Μοντερνισμός, πρωτοπορία και «Πάλι».